علائم تیروئید چیست و روش درمان آن چگونه است؟
تیروئید چیست ؟ چه وظیفه‌ای دارد؟ اختلال در عملکرد آن چه نشانه‌هایی دارد و باعث چه مشکلاتی می‌شود؟ تمامی این موارد سوالاتی هستند که در مورد غده تیروئید وجود دارد. تیروئید غده‌ای است که مسئولیت سوخت و ساز بدن را بر عهده دارد. اختلال در آن روند مصرف و ذخیره انرژی را مختل می‌کند که این مورد، ممکن است اثرات مخربی روی بدن داشته باشد.
علائم تیروئید در انواع اختلال ممکن است در هر شخصی متفاوت باشد. همچنین درمان تیروئید با توجه به مشکلی که برای این غده به وجود آمده است راه‌های مختلفی دارد. در این مقاله همراه ما باشید تا پس از بررسی ماهیت تیروئید مشکلاتی که ممکن است برای این غده به وجود بیاید را بررسی نموده و راه‌های درمان آن را بررسی کنیم.
تیروئید چیست
اولین سوال، تیروئید چیست؟ غده‌ای پروانه‌ای مانند است که در قسمت بالایی استخوان ترقوه و در قسمت پایینی حنجره واقع در جلو‌ی گردن قرار دارد. وظیفه‌ی اصلی این غده ترشح دو هورمون تری یودوتیرونین یا به اختصار T3 و تیروکسین که با نام T4 شناخته می‌شود است. عملکرد این غده توسط غده‌ی هیپوفیز که در مغز واقع شده است تنظیم می‌شود. کم کاری و یا پرکاری غده تیروئید مشهورترین مشکلاتی هستند که در مورد این غده شناخته شده‌اند.
کار اصلی این غده، این است که با توجه به تغذیه شدن بدن سوخت و ساز آن را کنترل کند. به همین دلیل اختلال در این غده می‌تواند با اختلالاتی در رشد، انرژی و قسمت‌های فیزیکی بدن مثل مو و پوست همراه باشد.
طبق بررسی‌ها و تحقیقات صورت گرفته در مورد تیروئید مشاهده شده که اختلالات این غده شیوع زیادی داشته است. به خصوص در مورد خانم‌ها و مخصوصا در مورد خانم‌های باردار. با این حال این مشکل در مردان، کودکان، نوجوانان و نوزادان نیز دیده شده است. همچنین این بررسی‌ها نشان داده است که به طور متوسط از هر 20 نفر، 1 نفر دچار اختلالات تیروئیدی می‌باشد که حال ممکن است موقت باشد یا دائم.
شاید خیلی اهمیت نداشته باشد که تمام افراد مطلع باشند که تیروئید چیست، اما این که اختلالات آن چه مواردی هستند و چه نشانه‌های دارند اهمیت زیادی دارد. چرا که عدم درمان اختلال در تیروئید می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
در ادامه انواع مشکلاتی که مربوط به تیروئید می‌باشد را بررسی خواهیم کرد.
انواع مشکلات تیروئید چیست
همانطور که گفتیم تیروئید وظیفه سوخت و ساز را در بدن بر عهده دارد؛ از رشد مو گرفته تا هضم غذا و تولید انرژی. به همین دلیل این غده تاثیر زیادی بر روی عملکرد مغز، قلب و متابولیسم بدن دارد. اما مشکلاتی که ممکن است برای این غده به وجود بیاید چیست؟
1. کم کاری تیروئید
همانطور که از اسم این بیماری پیداست، کاهش تولید هورمون توسط غده تیروئید باعث به وجود آمدن این مشکل می‌شود. زمانی که این غده به اندازه کافی هورمون ترشح نکند سوخت و ساز بدن با اختلال همراه شده و انرژی کافی برای روزمره شما به وجود نمی‌آید. به همین دلیل ممکن است دچار مواردی همچون کم اشتهایی، خستگی، افسردگی، مشکل حافظه و … بشوید.
دیگر نشانه‌های کم کاری تیروئید چیست؟
- خشک شدن پوست
- حساسیت زیاد داشتن به سرما
- افزایش ناگهانی وزن
- یبوست
2. پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید نیز همانند کم کاری آن نوعی اختلال به حساب می‌آید. ترشح بیش از اندازه هورمون برای سوخت و ساز بدن ممکن است برای شما مشکل ساز باشد. باید توجه داشته باشید که ممکن است سابقه بیماری در پرکار بودن تیروئید نقش داشته باشد. افراد مبتلا به این اختلال همواره تمایل به پرخوری زیاد داشته و دچار حساسیت به هوای گرم و بیش فعالی هستند.
از دیگر نشانه‌های پرکاری تیروئید چیست؟
- تپش قلب شدید
- عرق کردن غیرعادی
- لرزش
- بدخوابی و بی‌خوابی
- نازک شدن پوست و شکننده شدن مو و ناخن
- احساس ضعف در عضلات
3. سرطان تیروئید چیست
سرطان تیروئید چیست؟ از دیگر اختلالاتی است که ممکن است برای این غده به وجود بیاید. سرطان این غده همانند تمام غدد بدن، ناشی از تکثیر بیش از حد و غیر قابل کنترل سلول می‌باشد. به این صورت که غدد تیروئید به سرعت رشد کرده و به دو قسمت تقسیم می‌شوند و این روند تا بی نهایت ادامه می‌یابد. بدین صورت یک بافت سرطانی غده تیروئید به وجود می‌آید. البته باید توجه داشته باشید که سرطان تیروئید از انواع خوش خیم سرطان می‌باشد که در اکثر موارد درمان آن به خوبی صورت گرفته است.
4. علائم گواتر چیست
این بیماری نیز از بیماری‌هایی است که شیوع زیادی داشته است. در واقع بزرگ شدن بیش از حد و غیر عادی غده تیروئید، باعث رخ دادن این بیماری می‌شود. این بیماری، زیاد با درد همراه نیست. اما اگر اندازه آن بیش از اندازه بزرگ شود، می‌تواند در غذا خوردن و تنفس مشکل ایجاد کند و سرفه‌های پشت سر هم را در پی داشته باشد. به همین دلیل در صورتی که نشانه‌های این بیماری را مشاهده کردید باید در اسرع وقت به متخصص این زمینه مراجعه کنید.
5. بیماری هاشیموتو
این بیماری نوعی التهاب مزمن در غده تیروئید است که علت آن یک بیماری خود ایمنی دیگر است. بیماری خود ایمنی به این صورت است که بدن بر علیه خودش وارد جنگ می‌شود و برای سلول‌های بدن پادتن ترشح می‌کند. تا کنون علت دقیقی برای بیماری هاشیموتو بازگو نشده است. برخی از پزشکان و متخصصان معتقد هستند که این بیماری، منشا ویروسی و باکتریایی دارد و برخی دیگر عوامل موروثی را علت این بیماری می‌دانند.
نشانه‌های بیماری هاشیموتو:
- خستگی زیاد
- یبوست
- افزایش وزن ناگهانی
- افسردگی
- تحمل نداشتن در برابر سرما
- قاعدگی‌های غیر عادی و سنگین
- شکنندگی مو و ناخن
6. بیماری گریوز چیست
این بیماری همانند هاشموتو نوعی بیماری خودایمنی است. با این تفاوت که بدن، آنتی بادی تولید می‌کند که باعث افزایش سطح عملکرد تیروئید شده و در نتیجه، تیروئید، پرکار می‌شود. این بیماری ممکن است با گواتر همراه باشد و همچنین ایجاد ندول تیروئید هم بکند. فرد مبتلا به این بیماری، شاهد اختلالاتی در چشم خود خواهد بود.
از دیگر نشانه‌های این بیماری:
- لرزش دست
- تپش قلب شدید
- عرق کردن زیاد
- اسهال
- غیر منظم شدن قاعدگی
- برآمدگی چشم به همراه مشکلات بینایی
7. ندول تیروئید چیست
ندول یا گره، توده‌هایی هستند که ممکن است در غده تیروئید به وجود بیاید. این توده‌های به دو صورت، منفرد و یا متعدد به وجود بیاید. حالت منفرد آن، خطر زیادی ایجاد نمی‌کند اما تعدد ندول، به معنی بدخیم بودن آن خواهد بود.
علائم تیروئید چیست
به طور تقریبی با انواع تیروئید و مشکلاتی که برای آن به وجود می‌آید آشنا شدیم و نشانه‌های هر کدام را نیز بررسی کردیم. اما سوالی که به وجود می‌آید این است که ما چه موقع به این فکر بیفتیم که آیا دچار اختلال در تیروئید شده‌ایم؟ یا در کل نشانه‌های عمومی اختلال در تیروئید چیست؟
1. کاهش یا افزایش وزن ناگهانی
از نشانه‌های مهم اختلال در تیروئید تغییر ناگهانی در وزن می‌باشد. در صورتی که تیروئید کم کار شده باشد افزایش وزن در شخص مبتلا اتفاق میافتد. چرا که سوخت و ساز بر هم خورده و غذایی که فرد مبتلا می‌خورد به خوبی به انرژی تبدیل نمی‌شود. در مقابل، در صورتی که کاهش وزن ناگهانی اتفاق بیفتد با همان تفاسیر، می‌توان دریافت که تیروئید شخص، پر کار شده است.
2. اختلال در ضربان قلب
کم شدن و یا بیشتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت عادی که دارد می‌تواند نشانه‌ی قوی برای اختلال در غده تیروئید باشد. همانطور که در ابتدای این مقاله گفتیم تیروئید روی تمام قسمت‌های بدن تاثیر گذار است. به این شکل که کم کاری غده تیروئید کاهش ضربان قلب و پر کاری غده تیروئید افزایش ضربان قلب را به همراه خواهد داشت.
3. ورم و التهاب در گردن
یکی از نشانه‌های اختلال تیروئید که به سادگی قابل مشاهده است التهاب در ناحیه گردن است. حال این تورم می‌تواند به دلیل گواتر، که علت آن کم کاری یا پرکاری تیروئید است اتفاق بیفتد. در بیماری سرطان تیروئید نیز تورم گردن اتفاق میفتد. اما چیزی که آشکار است اختلال در تیروئید است. پس با مشاهده این اختلال بهتر است به پزشک متخصص مراجعه شود.
4. تغییرات منفی در خلق و خو
کم کاری تیروئید باعث کاهش سطح انرژی در بدن شما می‌شود. این عمل خستگی، افسردگی و یاس در امور را برای فرد مبتلا به همراه دارد. همچنین پر کاری تیروئید به این معنی است که شما انرژی زیادی نسبت به حد معمول در بدن خود حس می‌کنید و به همین دلیل ممکن است مشکلاتی مثل استرس بی مورد، ضربان قلب شدید، اختلال در خواب و چنین مواردی را شاهد باشید.
5. زیادی گرمایی / سرمایی بودن
تیروئید در تنظیم دمای بدن نیز نقش موثر دارد. کم کاری تیروئید باعث می‌شود فرد مبتلا همیشه احساس سرما داشته باشد و مقاومت در برابر هوای سرد کمتر شود. در مقابل نیز پرکار بودن تیروئید احساس گرمای شدید و عرق کردن بیش از حد را به دنبال خواهد داشت.
6. ریزش مو
هم کم کاری و هم پر کاری غده تیروئید باعث ریزش غیرعادی مو می‌شود. اما این ریزش دائمی نیست و با درمان به موقع رشد مو به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله «درمان ریزش مو» مراجعه کنید.
7. نازک شدن و خشک شدن پوست
افراد با تیروئید کم کار به مرور شاهد خشک شدن پوست خود خواهند بود. با این مشک، روند بهبود پوست پس از ایجاد زخم به کندی پیش می‌رود و همچنین پوست، حالتی زبر به خودش می‌گیرد. در مقابل پرکار بودن تیروئید پوست دست را نازک و حساس می‌کند.
8. تغییر حالت چشم
یکی دیگر از نشانه‌هایی که به سادگی قابل مشاهده است همین مورد می‌باشد. فرد مبتلا به بیماری گریوز به دلیل تجمع بافت اضافی در قسمت پشتی چشم، چشمانی بیرون زده از حدقه را شاهد خواهد بود.
9. اختلال در دفع
پرکاری تیروئید در روند هضم و دفع غذا دخالت می‌کند و سرعت این روند را بالا میبرد. به همین دلیل در صورتی که تیروئید پرکاری داشته باشید در طول روز بیشتر از یک فرد معمولی برای دفع به دستشویی احتیاج پیدا می‌کنید. عکس این موضع نیز صادق است. به همین سبب افراد دارای تیروئید کم کار با مشکلاتی مثل یبوست سر و کار دارند.
علت تیروئید چیست
بیماری‌های زمینه‌ای و بیماری‌های موروثی از دلایل مشکل در غده تیروئید می‌باشد. همچنین برخی بیماری‌های ویروسی و باکتریایی نیز می‌توانند در کم کار بودن یا پر کار بودن غده تیروئید موثر باشند.
اما اصلی‌ترین علت بیماری‌های تیروئید چیست؟ کمبود میزان ید!!!
غده تیروئید برای ترشح هورمون از ید استفاده می‌کند. به همین دلیل کمبود عنصر ید می‌تواند مشکلات تیروئیدی را به وجود بیاورد. این مشکل قبل از سال 1950 به کرات وجود داشت که پس از آن با ید دار کردن نمک تا حد زیادی کاهش یافت.
همچنین این مشکل دامن خانم‌های باردار را هم می‌گیرد که البته در بیشتر موارد موقتی است.
روش های درمان تیروئید چیست
درمان تیروئید چیست و چگونه اتفاق میافتد؟ درمان تیروئید تنها با متعادل کردن ترشحات هورمون توسط این غده اتفاق میافتد. برای کم کاری تیروئید معمولا فرد مبتلا پس از مصرف داروی لوتیروکسین که توسط پزشک در دوزهای مختلف تجویز می‌شود به سطح قابل قبولی از هورمون‌های مورد نیاز برای بدن می‌رسد.
اما پرکاری تیروئید کمی پیچیده‌تر است. برای این کار گاها جراحی لازم است. به این شکل که پزشک جراح بخشی از غده تیروئید را خارج می‌کند تا ترشح به اندازه کافی صورت بگیرد. اما معروف ترین راهی که برای درمان تیروئید پرکار تجویز می‌شود استفاده از ید رادیواکتیو است. این دارو تیروئید را تا حد زیادی کم کار می‌کند که پس از آن شاید لازم باشد بیمار به شکل پیوسته از داروی لوتیروکسین استفاده کند تا سطح هورمون در بدن کنترل شود.
جمع بندی
متوجه شدید که تیروئید چیست و کم کار بودن و یا پر کار بودن آن چه مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. کم کاری تیروئید باعث کاهش تبدیل غذا به انرژی می‌شود. به همین دلیل افسردگی، کاهش انرژی، نا امیدی، اختلال در حافظه و چنین مواردی را به همراه خواهد داشت. همچنین پرکار بودن تیروئید باعث افزایش سطح انرژی و به تبع از آن افزایش ضربان قلب، اختلال در خواب، استرس بی‌مورد و چنین مواردی را به دنبال خواهد داشت.
در صورتی که نشانه‌هایی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است را در خود یا نزدیکان خود مشاهده کردید، حتما در نزدیک‌ترین زمان به پزشک متخصص مراجعه کنید تا سریعا روند درمان تیروئید برای شما اتفاق بیفتد.
