هایپرگلایسمی یا قند خون بالا یکی از مشکلات شایع در میان افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ است. اتفاقی که در نتیجه افزایش قند خون ناگهانی در بدن رخ می‌دهد. اما گاهی این عارضه در افرادی که در حالت طبیعی به دیابت مبتلا نیستند و یا حتی زنان باردار هم دیده می‌شود. در موارد حاد و شدید برای درمان قند خون بالا باید به پزشک مراجعه شود و بیمار تحت درمان‌های تخصصی قرار گیرد.
اما گاهی‌اوقات به ویژه در افرادی که سابقه بیماری دیابت ندارند، می‌توان با روش‌های خانگی و سریع، مصرف بعضی از موادغذایی و تغییر سبک زندگی این عارضه را درمان و در طولانی‌مدت از بروز دوباره‌ی آن پیشگیری کرد. برای آشنایی با قوی‌ترین پایین‌آورنده قند خون و پاسخ به پرسش پرتکرار قند خون را چگونه پایین بیاوریم با این مقاله از لنداسپا همراه شوید.
چرا قند خون افزایش می‌یابد؟
قرص متفورمین نوعی دارو است که بر روی کاهش وزن تاثیر می گذارد
زمانی که میزان گلوکز خون به سطح بسیار بالایی می‌رسد، افزایش قند خون یا هایپرگلایسمی اتفاق می‌افتد. ترشح کم انسولین، مقاومت بدن به انسولین و مشکلات مرتبط با پانکراس معده می‌تواند باعث بروز این عارضه شود. عملکرد نادرست انسولین در بدن یکی از مهم‌ترین و عمده‌ترین دلایل افزایش قند خون در افراد به ویژه بیماران مبتلا به دیابت است.
چاقی به ویژه چاقی شکمی، رژیم غذایی سرشار از چربی‌های اشباع و پرکربوهیدرات، مصرف برخی داروها مانند داروهای فشارخون و اختلال روان، بارداری، کم‌تحرکی و عدم انجام فعالیت‌های بدنی، عملکرد نادرست کلیه و سندرم کوشینگ که باعث افزایش تولید کورتیزول شده، از جمله عوامل تاثیرگذار بر مقاومت به انسولین در بدن است.
علائم افزایش قند خون چیست؟
گاهی‌اوقات علائم افزایش قند خون به ویژه در افراد مبتلا به دیابت، در همان لحظه دیده نشده و با گذشت زمان و بعد از چند روز نشانه‌ها بروز پیدا می‌کند. وجود این نشانه‌ها با توجه به میزان افزایش قند خون در افراد متفاوت است.
در صورتی که می خواهید بیشتر بدانید مقاله مهم ترین علائم افزایش قند خون را از دست ندهید
افزایش تشنگی و خشکی دهان، خستگی، تکرر ادرار، کاهش دید چشم، کاهش وزن، عفونت‌های پوستی، تاخیر در درمان زخم‌های بدن، عفونت‌های قارچی واژن، تنگی نفس، تهوع و استفراغ نمونه‌هایی از علائم این اختلال است.
در این میان تشنگی، گرسنگی، تکرر ادرار، سردرد و تاری دید از علائم اولیه ناشی از افزایش قند خون بوده که عموما بلافاصله اتفاق می‌افتد. سایر علائم و نشانه‌ها در درازمدت به ویژه در افراد مبتلا به دیابت دیده می‌شود.
چگونه می‌توان قند خون را پایین آورد؟
در بروز بیماری‌هایی مانند دیابت ژنتیک نقش موثری دارد، با این حال می‌توان با تغییر سبک زندگی، افزایش تحرک و تغییر رژیم غذایی از افزایش شدت بیماری و در بعضی افراد از بروز آن پیشگیری کرد. در ادامه به بهترین روش‌های کاهش قند خون در تمامی افراد می‌پردازیم:
10 ماده غذایی برای افزایش پلاکت خون را در لنداسپا بشناسید!
۱.نوشیدن آب کافی
شاید بتوان آب را معجزه‌ای برای کاهش قند خون و پیشگیری از افزایش آن دانست. هیدراته ماندن بدن افراد دیابتی و مصرف آب کافی علاوه بر حفظ سطح قند خون در محدوده نرمال، باعث عملکرد بهتر کلیه در دفع قند اضافی از طریق ادرار می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد نوشیدن آب کافی باعث کاهش ابتلا به هایپرگلایسمی، کاهش سطح قند خون و جلوگیری از ابتلا به دیابت خواهدشد.
۲. کنترل میزان کربوهیدرات دریافتی
بدون شک یکی از بهترین روش‌ها برای پایین آوردن قند خون در خانه بدون نیاز به درمان‌های تخصصی، کنترل حجم کربوهیدرات دریافتی در وعده‌های غذایی است. کربوهیدرات عاملی اثرگذار بر میزان قند خون در بدن بوده و مصرف بیش از اندازه آن به سرعت باعث بالا رفتن سطوح گلوکز خون خواهدشد. کربوهیدرات در بدن به گلوکز تجزیه شده و در وهله اول برای تامین انرژی بدن و در ادامه برای تامین نیازهای سلول‌های بدن مصرف می‌شود.
افرادی که مشکل مقاومت به انسولین داشته و بیماران دیابتی به دلیل اختلال در کارکرد انسولین در بدنشان، مصرف بی‌رویه کربوهیدرات می‌تواند باعث افزایش بیش از اندازه سطح گلوکز خون و در نهایت افزایش قند خون شود.
از این رو انجمن دیابت امریکا (ADA) برای پایین آوردن قند خون در افراد دیابتی و کنترل آن تاکید بسیاری بر کنترل میزان مصرف کربوهیدرات دریافتی در رژیم غذایی دارد. عدم مصرف کربوهیدرات هم مانند مصرف بیش از اندازه بدن را دچار مشکل می‌کند، بنابراین قطع مصرف توصیه نشده و می‌توان غلات کامل و کربوهیدرات پیچیده مانند جو دو سر، نان جو و نان‌های قهوه‌ای برای کنترل سطح قند خون مصرف کرد.
۳. مصرف فیبر بیشتر
فیبر یک کربوهیدرات غیرقابل هضم بوده که می‌توان آن را از بهترین نوع کربوهیدرات برای حفظ سلامت بدن دانست. ساختار فیبر به شکلی است که زمان زیادی برای هضم و جذب نیاز داشته، از این رو سطح قند خون به صورت تدریجی بالا رفته و باعث سیری طولانی‌مدت هم می‌شود.
فیبر در دو نوع محلول در آب و نامحلول یافت می‌شود که هر دو برای سلامتی بدن بسیار مفید هستند. اما تحقیقات نشان می‌دهد نوع محلول در آب تاثیر بیشتری بر کنترل سطوح قند خون دارد.
تمامی افراد به ویژه افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای حفظ سطح قند خون و پیشگیری از بروز هایپرگلایسمی باید از رژیم غذایی حاوی فیبر بالا پیروی کنند. سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل از فیبر بالایی تشکیل شده‌اند. میزان توصیه شده فیبر برای خانم‌ها ۲۵ گرم در روز و آقایان ۳۵ گرم است.
۴. مصرف به اندازه میوه
همانطور که اشاره شده، میوه‌ها به دلیل دارا بودن فیبر در ترکیبات خود نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون دارند. اما مصرف بیش از اندازه‌ی آن‌ها به دلیل داشتن کربوهیدرات بالا به راحتی می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون شود. برای افراد مبتلا به دیابت و قند خون بالا، مصرف به اندازه سیب، گریپ فروت، زردآلو، بلوبری، تمشک، توت‌فرنگی، انگور، هلو و آلو مجاز است. در مقابل مصرف آب‌میوه، آناناس، میوه خشک و موز توصیه نمی‌شود.
۵. نوشیدنی‌های گیاهی
قند خون پایین در علم پزشکی با نام هیپوگلیسمی شناخته می شود برای اطلاعات بیشتر مقاله علائم قند خون پایین را مطالعه نمائید.
بعضی نوشیدنی‌های گیاهی هم می‌تواند باعث کاهش قند خون و پیشگیری از افزایش قند خون شود. چای سیاه به دلیل کاهش مقاومت به انسولین، چای سبز که خاصیت آنتی‌اکسیدانی فراوانی دارد، چای بابونه، چای زنجبیل که یکی از نوشیدنی‌های عالیِ پایین‌آورنده سریع قند خون به ویژه قند خون ناشتا بوده و چای ترش که برای مدیریت قند خون توصیه می‌شود.
۶. عرقیات پایین‌آورنده قند خون
در طب سنتی هم مصرف بعضی از نوشیدنی‌ها و عرق گیاهی برای مدیریت قند خون بدن توصیه شده‌است. عرق شوید، عرق دارچین، عرق شنبلیله، عصاره جنسینگ و عرق زنجبیل نمونه‌ای از این نوشیدنی‌های گیاهی است.
۷. افزایش فعالیت‌های بدنی
یکی از عوامل موثر بر حفظ سطح قند خون در بدن، افزایش حساسیت به انسولین است. این اتفاق به سلول‌های بدن این امکان را می‌دهد که از قند موجود در جریان خون به شیوه‌ی صحیحی برای کارکرد بهتر سیستم‌های داخلی بدن استفاده کنند.
ورزش منظم که به توصیه پزشکان حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته باید باشد، به خوبی می تواند باعث افزایش حساسیت به انسولین و کنترل وزن در افراد شود. علاوه بر این به دلیل مصرف بالای انرژی در بدن در زمان ورزش، از قند خون در وهله اول برای تامین این انرژی استفاده شده و همین موضوع نقش مهمی در مدیریت سطوح گلوکز خون خواهدداشت.
به بیماران مبتلا به دیابت برای جلوگیری از افت قند خون ناگهانی یا افزایش آن توصیه می‌شود قبل و بعد از ورزش میزان قند خون را با دستگاه‌های اندازه‌گیری بررسی کنند تا با توجه به شرایط خود بر شدت تمرینات خود بیفزایند و یا از حجم آن بکاهند.
برای درمان و کنترل دیابت از دمنوش های پائین آورنده قند خون استفاده نمائید
۸. مدیریت وزن
یکی از عوامل تاثیرگذار بر کنترل و کاهش قند خون مدیریت وزن و جلوگیری از اضافه وزن و چاقی است. اضافه وزن بالا و به ویژه افزایش چاقی شکمی یکی از مهم‌ترین علت‌های ابتلا به دیابت است. تحقیقات نشان می‌دهد کاهش ۵ درصدی وزن در افراد دارای اضافه وزن هم می‌تواند باعث تنظیم سطوح گلوکز و قند خون شده و احتمال مصرف داروهای تخصصی را کاهش می‌دهد.
۹. مصرف موادغذایی حاوی کروم و منیزیم
کمبود برخی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها هم می‌تواند باعث افزایش قند خون و ابتلا به دیابت شود. از جمله مهم‌ترین مواد معدنی مفید برای تنظیم سطح قند خون، کروم و منیزیم است. کروم باعث بهبود متابولیسم، سوخت‌وساز بدن و حفظ سطح طبیعی قند خون می‌شود. گوشت، غلات کامل، میوه، سبزیجات و مغزیجات نمونه‌هایی از مواد غذایی حاوی این ماده معدنی هستند.
منیزیم یکی دیگر از ویتامین‌های مفید برای تنظیم میزان قند خون بوده که کمبود آن باعث افزایش مقاومت به انسولین می‌شود. این ماده همچنین نقش مهمی در کاهش میل به شیرینی و کاهش اشتها دارد. شکلات تلخ، سبزیجات با برگ تیره، کدو حلوایی، موز، بادام درختی، آووکادو، غلات کامل و لوبیا از جمله موادغذایی حاوی میزان بالایی از منیزیم هستند. در صورت کمبود مصرف این موادغذایی می‌توانید از مکمل‌های آن‌ها که به صورت قرص در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند، استفاده کنید.
۱۰. مصرف موادغذایی با شاخص گلیسمی پایین
شاخص گلیسمی (GI) معیاری برای تعیین سرعت تجزیه، هضم و جذب مواد غذایی دارای کربوهیدرات است. عاملی که تاثیر زیادی بر تغییرات سطح قند خون در بدن دارد. به طور کلی غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین (کمتر از ۵۵) باعث بهبود سطح قند خون و کاهش آن در افراد به ویژه افراد مبتلا به دیابت می‌شود. بلغور جو و گندم، جو دو سر، ماست یونانی، عدس و لوبیا، حبوبات، غلات کامل و سبزیجات کم‌کربوهیدرات نمونه‌هایی از موادغذایی با شاخص گلایسمی پایین هستند.
۱۱. کنترل میزان قند خون
برای اطلاع ازمیوه های مفید برای دیابت مقاله میوه های پائین آورنده قند خون را مظالعه نمائید
یکی از روش‌های مناسب برای پایین آوردن قند خون سریع در خانه و پیشگیری از تشدید آن، کنترل منظم سطح قند خون به ویژه در افراد مبتلا به دیابت است. برای این کار دستگاه‌های تست قند خونی تولید شده که به راحتی با گرفتن قطره‌ای خون از بیمار می‌توان وضعیت قند خون را بررسی کرد.
بررسی وضعیت خون به ویژه قبل و بعد از صرف غذا و ورزش به شما این امکان را می‌دهد که واکنش بدن خود به غذاهای مصرف شده و شدت تمرینات را بررسی کنید. اگر موادغذایی باعث بالا رفتن ناگهانی و سریع قند خون شده، باید مصرف آن را محدود کنید. ثبت روزانه میزان قند خون می‌تواند شما را از احتمال ابتلا به هایپرگلایسمی و نیاز به مراقبت‌های جدی‌تر توسط پزشک آگاه کند.
۱۲. کاهش استرس
استرس و فشارهای روانی عاملی تاثیر گذار بر افزایش قند خون هستند. تحقیقات نشان می‌دهد استرس باعث ترشح هورمون‌های گلوکاگون و کورتیزول در بدن شده که یکی از مهم‌ترین علت‌های افزایش سطح قند خون هستند. ورزش، پیاده‌روی، مدیتیشن و تمرین ذهن‌آگاهی به عنوان روش‌های خوبی برای بهبود و کاهش استرس توصیه می‌شوند.
جمع‌بندی
افزایش قند خون یا هایپرگلایسمی یکی از اختلال‌های شایع در میان افراد مبتلا به دیابت است. اتفاقی که منجر به افزایش شدید سطوح قند خون شده و عدم توجه و درمان آن می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی و به خطر افتادن جان افراد شود. این اختلال که گاهی در افرادی بدون سابقه بیماری دیابت هم دیده می‌شود، با تغییر سبک زندگی، افزایش فعالیت‌های بدنی، کنترل مصرف کربوهیدرات، کاهش استرس و مصرف برخی ویتامین‌ها مانند منیزیم و کروم قابل کنترل است.
با سلام من 31سال است مبتلا به دیابت نوع1هستم که تمام عوارض آن را هم تجربه کردم زخم کف دو پا دیالیز زخم ته چشم و نوروپاتی شدید شدم که الان حدود هشت ماه است با تغییر روش زندگی وتغذیه بحمدالله خیلی از عوارضم کم شده و احساس شادابی میکنم دیالیزمن هم قطع شده
سلام آقای نظری
خدا را شکر که حالتون بهتر شده،قطعا بخاطر پرهیز ورعایت مسائل طبی،لطفا تجربه ی گرانبهایتان را برای امثال بنده که گرفتار این مرض هستیم،باعث امتنان خواهد شد