علت گرفتگی گوش و روش درمان آن چیست؟

گوش‌ها به دلایل متعددی تحت عوامل داخل و یا خارج گوش، مسدود می‌شوند. گرفتگی گوش می‌تواند شنوایی و تعادل بدن را مختل کند و همچنین باعث درد و ناراحتی شود. گرفتگی گوش در تمامی گروه‌های سنی دیده می‌شود و باید گفت که یکی از شایع‌ترین علل گرفتگی گوش، تجمع جرم گوش است. همچنین ممکن است گرفتگی گوش بر اثر کاهش یا افزایش فشار در سفرهای هوایی (کیپ شدن گوش) و یا وارد شدن جسمی خارجی به داخل اتفاق بیفتد. باید بدانید که گرفتگی گوش دلایل متعددی دارد که باید سریعاً تشخیص داده شده و درمان شوند.

در این مقاله از بلاگ رسمی وب سایت لند اسپا، به بررسی دلایل و روش‌های درمان گرفتگی گوش می‌پردازیم و نکات ویژه را در این خصوص، بررسی می‌نماییم.

گرفتگی گوش چیست

هر فردی در طول عمر خود حداقل یک‌بار گرفتگی گوش را تجربه می‌کند؛ ممکن است در طی سفرهای هوایی احساس کنید دیگر چیزی نمی‌شنوید و درون گوش شما فقط هوا با فشار زیادی در جریان است یا مواقعی که به زیر آب می‌روید نیز احساس کنید فشار زیادی به گوش شما وارد می‌شود. در این حالات ممکن است کمی سرگیجه و حالت تهوع را تجربه کنید که البته طبیعی است. اما آیا هر نوع از گرفتگی گوش باید شما را نگران کند؟ خطرناک‌ترین حالت گرفتگی گوش چیست و چه مواقعی باید به پزشک مراجعه کنید؟ در ادامه تمامی موارد و علت گرفتگی گوش را بررسی می‌کنیم تا بهتر بدانید چه زمانی لازم است که به پزشک مراجعه کنید.

بهترین متخصص گوش و حلق و بینی اطفال در مشهد | لیست 10 تایی

آشنایی با باد گرفتگی گوش

بادگرفتگی گوش معمولاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که ارتفاع و فشار کم یا زیاد شود. یکی از رایج‌ترین انواع باد گرفتگی گوش در طول سفرهای هوایی و در ارتفاعات کوهستانی اتفاق می‌افتد. متأسفانه برخی افراد برای رفع باد گرفتگی گوش بینی خود را بسته و با فشار جریان هوا را وارد گوش می‌کنند. در این حالت شما تمامی میکروب‌های بینی و دهان را وارد گوش کرده و موجب عفونت شدید گوش می‌شوید. بهترین روش برای درمان باد گرفتگی گوش جویدن آدامس یا آبنبات است تا عضله استاشت قویتر شده و باد گرفتگی رفع شود.

علت گرفتگی گوش چیست

به طور کلی، شایع‌ترین علت گرفتگی گوش را می‌توان به صورت زیر شرح داد:

1. انسداد شیپور استاش (eustachian tube)

هنگامی که شیپور استاش (شیپور کوچکی که از وسط تا پشت بینی کشیده شده است) مسدود می‌شود، گوش‌ها احساس گرفتگی می‌کنند. در بسیاری از موارد ممکن است که به آن باد گرفتگی گوش نیز بگویند.

برای یادگیری درمان سرماخوردگی و سرفه با ماساژ پیشنهاد می‌کنیم به مقاله «ماساژ برای سرماخوردگی» مراجعه  کنید.

شیپور استاش مایعات را از گوش به داخل بینی تخلیه می‌کند و فشار را در گوش میانی متعادل می‌کند. هنگامی که مایع این راه را مسدود می‌نماید، مخاط تخلیه نشده و در گوش میانی جمع می‌شود که باعث گرفتگی گوش می‌شود. این امر سبب ایجاد فشار در گوش میانی می‌شود و گرفتگی و وزوز گوش در برخی موارد می‌تواند ناشی از این علت باشد.

تشخیص گرفتگی گوش (شیپور استاش):

• درد در گوش‌ها و احساس کیپ شدن گوش
• گرفتگی و وزوز گوش
• مشکلات شنوایی
• احساس سرگیجه

علت گرفتگی گوش (گرفتگی شیپور استاش):

• رینیت آلرژیک
• سرماخوردگی
• عفونت گوش میانی
• عفونت‌های سینوسی
• فشار هوا در هواپیما

2. گوش شناگر (Swimmer’s ear)

مراحل اولیه عفونت گوش خارجی، که اغلب گوش شناگر نامیده می‌شود، اغلب با خفگی شنوایی یا احساس احتقان گوش مشخص می‌شود. در برخی شرایط ممکن است ترشحاتی از گوش نیز وجود داشته باشد. همچنین این امر می‌تواند به عفونت گوش میانی قارچی تبدیل شود.

مقاله پیشنهادی: بهترین متخصص گوش و حلق و بینی اطفال در تهران

تشخیص گرفتگی گوش (گوش شناگر):

• قرمزی گوش خارجی
• خارش در گوش
• درد، اغلب هنگام لمس یا تکان دادن لاله گوش
• ترشح چرک از گوش
• غدد متورم در گردن
• مجرای گوش متورم
• خفگی شنوایی یا کم شنوایی
• احساس پری یا کیپ شدن گوش

علت گرفتگی گوش (گوش شناگر):

• قرار گرفتن در مکان‌های گرم و مرطوب
• تمیز کردن یا خاراندن مجرای گوش با استفاده از انگشتان، سواب‌های پنبه‌ای یا سایر اشیاء
• آسیب دیدگی مجرای گوش
• داشتن پوست مجرای گوش خشک
• وجود یک شی در مجرای گوش
• داشتن موم اضافی گوش

3. نوروم آکوستیک (Acoustic neuroma)

نوروم آکوستیک یک تومور خوش‌خیم است که روی عصب جمجمه‌ای که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کند، رشد می‌کند. این تومورها اغلب با رشد آهسته و ریز همراه هستند. با این حال، آن‌ها می‌توانند در هنگام رشد به اعصاب گوش داخلی فشار وارد کنند. این امر می‌تواند منجر به کیپ شدن گوش ، کاهش شنوایی شود و همچنین علت گرفتگی گوش و سوت کشیدن می‌باشد.

پیشنهاد می‌کنیم برای درک بیشتر مشکلات گوش ابتدا با اجزای آن آشنا شوید. برای این منظور مطالعه مقاله «آناتومی گوش» را پیشنهاد می‌کنیم.

تشخیص گرفتگی گوش (نوروم آکوستیک):

• از دست دادن شنوایی، معمولاً به تدریج طی ماه‌ها تا سال‌ها کم‌تر می‌شود؛ البته در موارد نادری، ناگهانی است و فقط در یک طرف یا شدیدتر در یک طرف، رخ می‌دهد.
• گرفتگی و وزوز گوش
• از دست دادن تعادل بدن
• سرگیجه

علت گرفتگی گوش (نوروم آکوستیک):

در بیشتر موارد، باد گرفتگی گوش به دلیل نوروم آکوستیک، هیچ علت شناخته شده‌ای ندارد. این ژن معیوب در نوروفیبروماتوز نوع 2 نیز به ارث می‌رسد، یک اختلال نادر که معمولاً شامل رشد تومورها بر روی اعصاب شنوایی و تعادل در دو طرف سر شما می‌شود (شوانوم دهلیزی دو طرفه).

4. آسیب های صوتی (کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا)

یکی از شایع‌ترین انواع کم شنوایی حسی عصبی، کم شنوایی ناشی از نویز (NIHL: noise-induced hearing loss)  است.

مؤسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی (NIDCD) دریافت که بیش از 40 میلیون آمریکایی به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بیش از حد یا قرار گرفتن یک بار در معرض سر و صدای فوق‌العاده زیاد، از کاهش شنوایی در یک یا هر دو گوش رنج می‌برند. پس از قرار گرفتن در معرض انفجار، ممکن است فرد به مدت 48 ساعت دچار کم شنوایی موقت شود.

بهترین فوق تخصص گوش و حلق و بینی اهواز را بشناسید!

برای جلوگیری از کاهش شنوایی غیرقابل‌برگشت، بهتر است فرد در مکانی پر سر و صدا مراحل ذکر شده را دنبال کند:

• از گوش گیر یا سایر تجهیزات محافظ شنوایی استفاده کند.
• هنگام گوش دادن با هدفون، صدای تلویزیون، رادیو وسیله نقلیه یا هر وسیله الکترونیکی دیگر را کاهش دهد.
• اگر کسی نمی‌تواند گوش‌های خود را در برابر صدا محافظت کند یا صدا را کاهش دهد، باید تا حد امکان از آن دور شود.

تشخیص گرفتگی گوش (آسیب های صوتی):

• ناتوانی در شنیدن صداهای بلند مانند آواز پرندگان
• شنیدن گفتار به صورت خفه یا نامشخص
• گرفتگی و وزوز گوش
• احساس کیپ شدن گوش یا فشار در گوش

علت گرفتگی گوش (کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا):

قرار گرفتن در معرض صداهای بیش از حد بلند

اگر دچار عفونت گوش میانی شده اید و اطلاعاتی در این زمینه ندارید پیشنهاد می‌کنیم مقاله «عفونت گوش میانی» را مطالعه کنید.

نادرترین دلایل گرفتگی گوش

5. مریضی منیر (Meniere’s disease) علت گرفتگی گوش

بیماری منیر گوش داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و علائمی مانند باد گرفتگی گوش، کاهش شنوایی، اسهال و استفراغ، سرگیجه و وزوز مداوم ایجاد می‌کند، حتی در مواردی ممکن است فرد به صورت ناگهانی به دلیل سرگیجه شدید از حال برود. علت دقیق ایجاد بیماری منیر ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد که در بزرگسالان بین 20 تا 50 سال شایع‌تر باشد.

از آن جا که هیچ علت شناخته شده‌ای وجود ندارد، هیچ درمانی برای این بیماری نیز وجود ندارد. با این حال، با داروهای تجویز شده توسط پزشک، قابل کنترل است. این داروها به کاهش علائم روزانه، به ویژه سرگیجه و احساس مسدود شدن گوش کمک می‌کنند.

6. کلستئاتوم (Cholesteatoma)

کلستئاتوم یک بیماری نادر گوش است، اما بیماران مبتلا به عفونت‌های مکرر گوش شانس بالایی برای ابتلا به آن دارند. کلستئاتوم یک رشد غیرطبیعی پوست در داخل کانال گوش است که یک کیست تشکیل می‌دهد و از ورود صدا جلوگیری می‌کند و احساس گرفتگی گوش را ایجاد می‌کند.

پزشک ممکن است قطره گوش را برای کاهش علائم تجویز کند، اما ممکن است برای برداشتن کیست و از بین بردن علائم به یک جراحی کوچک نیاز باشد.

ماساژ همیشه یکی از بهترین روش ها برای درمان و ریلکسی بوده است. برای آشنایی با این موضوع به مقاله «ماساژ گوش» مراجعه کنید.

7. گرفتگی گوش به علت لابیرنتیت (Labyrinthitis)

اگرچه لابیرنتیت غیر معمول است، اما یک مشکل شایع گوش محسوب می‌شود که با سرگیجه حاد و گرفتگی گوش مشخص می‌شود. بیمارانی که از لابیرنتیت رنج می‌برند، صدای زنگ یا وزوز را تجربه می‌کنند، تعادل خود را از دست می‌دهند و برای مدت کوتاهی شنوایی خود را از دست می‌دهند.

هیچ درمان قطعی برای لابیرنتیت وجود ندارد زیرا در دوره‌های مختلف در طول سال به اوج خود می‌رسد. توصیه می‌شود برای تعیین منشأ لابیرنتیت و شروع داروهای مناسب برای کاهش علائم، به ویژه در زمان اوج، با پزشک مشورت کنید. این امر به بهبود کیفیت زندگی شما کمک می‌کند.

به طور خلاصه، بسیاری از افراد به طور مؤثری با استفاده از داروهای خانگی و داروهای بدون نسخه، گرفتگی گوش را درمان می‌کنند. بیماران مبتلا به گرفتگی گوش ممکن است علائم دیگری را تجربه کنند، مانند:

• درد شدید در گوش
• گرفتگی بینی
• دردی که به فک می‌رسد
• سردرد
• تب
• مشکل در بلعیدن
• کم شنوایی موقت

درمان گرفتگی گوش از چه طریقی امکان پذیر است؟

تا اینجا مقاله با انواع و علت گرفتگی گوش و مسدود شدن آن آشنا شده‌اید. در این قسمت برخی درمان پزشکی گرفتگی گوش و همچنین درمان گرفتگی گوش در طب سنتی را نیز به شما معرفی می‌کنیم. البته باید بدانید که هرکدام از این درمان‌ها نیاز به مهارت و تجربه و مهم‌تر از همه مشورت با پزشک دارند؛ بنابراین ترجیحاً سعی نکنید خودتان دست به کار شوید و این روش‌های درمانی را امتحان کنید.

درمان پزشکی گرفتگی گوش

پس از مراجعه به پزشک، پزشک متخصص با توجه به علت و علائم گرفتگی گوش تشخیص می‌دهد که چه درمانی را اجرا کند. برخی از علت‌های گرفتگی گوش که در این مقاله نیز به آنها اشاره کردیم، شیوه درمانی خاص خود را دارند که جداگانه هرکدام را معرفی می‌کنیم.

1. درمان انسداد شیپور استاش

علائم اختلال عملکرد شیپور استاش معمولاً بدون درمان‌های سخت، از بین می‌رود. می‌توانید تمریناتی را برای باز کردن این مجاری انجام دهید. این تمرینات شامل بلعیدن، خمیازه کشیدن یا جویدن آدامس است. می‌توانید با نفس عمیق، فشار دادن سوراخ‌های بینی و دمیدن هوا با دهان بسته از طریق بینی، به رفع این عارضه بپردازید.

اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است اختلال عملکرد شیپور استاش داشته باشد، می‌توانید به او شیر بدهید. همچنین می‌توانید به او پستانک بدهید. این اعمال، رفلکس بلع را تشویق می‌کنند.

اگر این روش‌های درمان کمکی نکردند، پزشک ممکن است گزینه‌های دیگری را پیشنهاد کند. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مصرف آنتی هیستامین یا استفاده از اسپری بینی استروئیدی برای کاهش هر گونه واکنش آلرژیک
• ایجاد یک برش کوچک در پرده گوش و ساکشن مایع گوش میانی
• کاشت لوله های کوچک در پرده گوش. این کار باعث می‌شود مایع انباشته شده از گوش میانی خارج شود.
• استفاده از سیستم اتساع بالونی؛ در این روش، پزشک از یک کاتتر (لوله بلند و انعطاف‌پذیر) برای وارد کردن یک بالون کوچک از طریق بینی و به داخل شیپور استاش استفاده می‌کند. هنگامی که بادکنک باد می‌شود، مسیری برای جریان مخاط و هوا باز می‌کند.

2. درمان گرفتگی گوش (گوش شناگر)

با درمان مناسب توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی، عارضه گوش شناگر اغلب در 7 تا 10 روز رفع می‌شود. برای کسب اطلاعات درباره عفونت گوش خارجی پیشنهاد می‌کنیم به مقاله «عفونت گوش خارجی» مراجعه نمایید.

درمان گرفتگی گوش (گوش شناگر) ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مصرف قطره گوش برای از بین بردن باکتری‌ها (قطره گوش آنتی بیوتیکی)
• مصرف قطره گوش برای کمک به کاهش تورم (قطره گوش کورتیکواستروئیدی)
• مصرف داروی مسکن
• خشک نگه داشتن گوش، طبق دستور متخصص گوش و حلق و بینی

3. درمان گرفتگی گوش نوروم آکوستیک

برای درمان گرفتگی گوش نوروم آکوستیک، پزشک ممکن است یک یا چند گزینه از سه گزینه موجود را پیشنهاد دهد: نظارت، جراحی یا پرتودرمانی.

انواع مختلفی از پرتودرمانی برای درمان نوروم آکوستیک استفاده می‌شود:

• رادیوسرجری استریوتاکتیک
• رادیوتراپی استریوتاکتیک
• درمان پرتو پروتون

4. درمان گرفتگی گوش (کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا)

در بیشتر موارد، کم شنوایی ناشی از سر و صدا با سمعک درمان می‌شود. با این حال، اگر کم شنوایی در طول زمان بدتر شود، سمعک ممکن است به اندازه کافی درمان مناسبی نباشد و پزشک متخصص شما ممکن است گزینه‌های دیگری مانند کاشت حلزون را توصیه کند.

درمان گرفتگی گوش در طب سنتی

برای درمان گرفتگی گوش در طب سنتی نیز روش‌های مختلفی پیشنهاد شده است از جمله:

1. استفاده از گلیسیرین برای درمان گرفتگی گوش

مقداری گلیسیرین را با نصف فنجان آب گرم مخلوط کرده و حدود 3 قطره از آن را داخل گوش بریزید و پس از چند ثانیه گوش را تخلیه کنید.

ترجیحاً افراد باتجربه این کار را انجام دهند که از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

2. استفاده از روغن زیتون

اگر گرفتگی گوش شما به دلیل انباشته شدن جرم گوش است می‌توانید مقداری روغن زیتون را گرم کنید و چند قطره از آن را داخل گوش خود بریزید و ده دقیقه صبر کنید. سپس به سمت زمین گوش خود را خم کنید تا جرم گوش رقیق شده با روغن زیتون تخلیه شود.

3. استفاده از کمپرس آب گرم برای گرفتگی گوش

یکی از بی‌خطرترین روش‌های خانگی درمان گرفتگی گوش ، استفاده از کیسه آب گرم یا حوله گرم است. به این صورت که کیسه یا حوله را بااحتیاط بر روی گوش خود قرار می‌دهید و حدود 15 تا 20 دقیقه صبر می‌کنید. اگر گرفتگی گوش پس از این زمان برطرف نشد، استراحت می‌دهید و باری دیگر این روش را تکرار می‌کنید.

4. بخار آب برای درمان گرفتگی گوش

یکی از بهترین روش‌های طب سنتی برای گرفتگی گوش، بخور آب گرم است. آب جوشیده شده را داخل کاسه‌ای بزرگ بریزید و چند قطره روغن اسطوخودوس یا روغن درخت چای را داخل آن بریزید. سپس بااحتیاط و بافاصله سر خود را نزدیک کاسه ببرید و با یک حوله یا پارچه مانع از خروج بخار شوید. کمی گوش خود را به بخار نزدیک‌تر کنید. انجام این روش به مدت 10 تا 15 دقیقه کافی است.

چه زمانی برای درمان گرفتگی گوش باید به پزشک مراجعه کرد؟

راه‌های زیادی برای درمان گرفتگی گوش و حلق و بینی در خانه وجود دارد، اما گاهی اوقات مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند به سرعت بخشیدن به روند بهبودی یا حداقل شروع مؤثرتر آن کمک کند.

اگر پس از انجام بسیاری از درمان‌های خانگی، گوش‌ها همچنان مسدود هستند، به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر از کم شنوایی رنج می‌برید یا دچار گرفتگی و وزوز گوش هستید. برای آشنایی بیشتر با کم شنوایی و عوارض آن به مقاله «کم شنوایی» مراجعه کنید.

به عنوان مثال، هم عفونت سینوسی و هم عفونت گوش میانی را می‌توان با یک نسخه درمان کرد.

کلام آخر

همان طور که در این مقاله خواندید، گرفتگی گوش می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در این زمینه بهتر است آگاهی لازم را داشته باشید تا در صورت بروز هر یک از نشانه های گرفتگی گوش، برای درمان آن اقدام کنید.

به طور کلی، اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، با پزشک تماس بگیرید:

• از دست دادن شنوایی
• سرگیجه
• گوش درد
• صدای زنگ
• ترشحات گوش