هر آن‌چه درباره آسیب‌های ورزشی، انواع آن‌ها و درمان باید بدانید
آسیب‌های ورزشی اتفاقی رایج در میان ورزشکاران مبتدی و حرفه‌ای است. اتفاقی که می‌تواند به دلیل فشار زیاد به یک عضله، گرم نکردن بدن، ضعف عضلات و یا اجرای اشتباه حرکات در تمامی رده‌های سنی رخ دهد.
این آسیب‌ها انواع مختلفی داشته که با توجه به شدت و نوع آن به درمان‌های متفاوتی هم نیاز دارد. به دلیل اهمیت بالای صدمات ناشی از تمرینات ورزشی، در این نوشته از «لنداسپا» تلاش کرده‌ایم اطلاعاتی کامل پیرامون آسیب شناسی ورزشی و انواع آسیب‌ها در اختیارتان بگذاریم. تا انتهای مطلب با ما همراه شوید.
آسیب‌های ورزشی چیست؟
آسیب‌های ورزشی شامل صدماتی بوده که در زمان فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد. عموما این آسیب‌ها بر روی سیستم اسکلتی عضلانی بدن که ماهیچه‌ها، تاندون، رباط و استخوان را شامل می‌شود، تاثیر گذاشته و به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می‌شود.
آسیب حاد به صورت ناگهانی و بر اثر برخورد ضربه‌ای اتفاق می‌افتد و آسیب مزمن به دلیل استفاده زیاد از یک عضله و فشار در طولانی‌مدت ایجاد می‌شود. بعضی از این صدمات با استراحت و انجام اقدامات اولیه قابل درمان بوده اما در نوع شدیدتر باید به متخصص آسیب‌های ورزشی مراجعه شود.
ورزش و آسیب‌های ورزشی
صدمات ناشی از ورزش محدود به رشته ورزشی ویژه‌ای نشده و در اغلب رشته‌ها و تمرینات ورزشی احتمال بروز آسیب وجود دارد. اما در رشته‌های مختلف با توجه به الگوی حرکتی تمرینات، برخی آسیب‌ها رایج‌تر است.
به عنوان مثال آسیب‌های ورزشی در فوتبال معمولا شامل آسیب زانو، ساق و مچ پا است. آسیب‌های ورزشی در والیبال علاوه بر عضلات پا، آسیب‌های نواحی شانه و دست‌ها را هم شامل می‌شود. آسیب‌های ورزشی در بدنسازی هم به دلیل درگیری تمامی عضلات در جلسات تمرینی هفتگی، در نواحی مختلف بدن می‌تواند ایجاد شود.
انواع آسیب‌های ورزشی
آسیب‌های اسکلتی عضلانی که معمولا به صورت مکرر در میان ورزشکاران اتفاق می‌افتد، به صورت شکستگی، در رفتگی، رگ به رگ شدن، کشیدگی، تاندونیت و بوریست ظاهر می‌شوند. در ادامه به توضیح هر کدام از این آسیب‌ها می‌پردازیم.
در این مقاله با بهترین دکتر ستون فقرات در تهران و ویژگی های آن آشنا شوید
۱.شکستگی استخوان
شکستگی استخوان که شامل شکستگی حاد، شکستگی استرسی و شکستگی صفحه رشد در کودکان بوده، آسیبی است که به استخوان وارد می‌شود. زمانی که به طور ناگهانی و بر اثر برخورد یک ضربه استخوان ترک خورده یا کامل شکسته شود، شکستگی حاد نام دارد.
شکستگی استرسی معمولا در ناحیه پایین‌تنه، لگن، ران، استخوان‌های ساق و مچ پا که وزن بدن را تحمل می‌کنند، ایجاد می‌شود. آسیب‌های ورزشی در تکواندو، دوچرخه سواری، دو و میدانی و آسیب‌های رایج در ورزش والیبال معمولا جزو شکستگی‌های استرسی بوده که در عضلات پا ایجاد می‌شود.
صفحه رشد ناحیه‌ای در بدن کودکان بوده که نقش موثری در رشد استخوان‌ها دارد و تا زمانی که کودک در سنین رشد خود باشد، به شدت آسیب‌پذیر هستند. شکستگی صفحه رشد می‌تواند ناشی از تصادفات رانندگی، استرس و فشار تمرین و یا استفاده مکرر از یک عضله و استخوان باشد.
۲. در رفتگی
مفصل از چند استخوان تشکیل شده‌است. زمانی که بر اثر یک ضربه ناگهانی استخوان‌ها از هم فاصله گرفته و جدا شوند، منجر به بروز در رفتگی خواهدشد.
آسیب‌های ورزشی در رشته هندبال، فوتبال، بسکتبال و آسیب‌های ورزشی رزمی که احتمال برخورد بازیکنان به یک‌دیگر یا احتمال برخورد با زمین وجود دارد، اغلب از نوع در رفتگی هستند. این آسیب جزو آسیب‌های دردناک بوده که معمولا در شانه‌ها، آرنج، انگشتان و زانو دیده می‌شود.
۳. پیچ‌خوردگی و رگ به رگ شدن
کشیدگی بیش از حد و پاره شدن رباط‌ها و بافت همبند در مفصل باعث ایجاد پیچ‌خوردگی می‌شود. در اغلب اوقات این آسیب بر اثر افتادن بر روی زمین اتفاق می‌افتد که جزو رایج‌ترین آسیب‌های ورزشی مچ پا است. رگ به رگ شدن هم ناشی از کشیدگی بیش از اندازه تاندون‌ها و عضلات بوده که گاهی می‌تواند منجر به بروز پیچ‌خوردگی شود.
۴. تاندونیت
تاندون بافتی منعطف در بدن بوده که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کند. زمانی که این بافت ملتهب شود، آن را تاندونیت می‌گویند. معمولا در بخش‌هایی از بدن مانند شانه، آرنج، عضلات سرینی، زانو و مچ اتفاق می‌افتد.
برخورد یک ضربه به صورت ناگهانی و یا استفاده زیاد از یک عضله می‌تواند باعث ایجاد تاندونیت شود. علاوه‌‌بر این افزایش سن باعث کاهش انعطاف‌پذیری تاندون‌ها شده که احتمال بروز تاندونیت در سنین بالا را افزایش می‌دهد.
۵. بورسیت
بورس‌ها کیسه‌های کوچک حاوی مایع سینوویال بوده که به منظور کاهش اصطکاک در میان مفاصل قرار گرفته است. التهاب بورس‌ها، بورسیت نامیده می‌شود که در اثر برخورد یک ضربه به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد.
در موارد دیگر، انجام حرکات تکراری به صورت مداوم مانند پرتاب توپ یا فشار طولانی‌مدت بر روی یک عضله هم می‌تواند منجر به بروز این آسیب شود. شانه، آرنج، لگن و زانو معمولا در معرض بورسیت هستند.
روغن نعناع یکی از انواع بهترین روغن برای دیسک کمر است!
شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی
بروز آسیب‌هایی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره شد، در نواحی از بدن رایج‌تر بوده که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱.آسیب شانه
- آسیب روتاتورکاف: عضلات چرخش‌دهنده بازو یا روتاتورکاف شامل چهار عضله فوق خاری، تحت خاری، گرد کوچک و تحت کتفی بوده که وظیفه پایداری دینامیکی شانه و جلوگیری از در رفتگی را بر عهده دارند. زمانی که به تاندون‌ها و بافت‌های اطراف این عضله فشار زیاد و طولانی‌مدتی وارد شود و یا یک ضربه ناگهانی به آن برخورد کند، احتمال آسیب آن وجود دارد. آسیب‌های ورزشی در شنا، تنیس، بدمینتون و والیبال عموما شامل عضلات روتاتورکاف می‌شوند.
- بی‌تباتی شانه (در رفتگی): زمانی که انتهای گرد استخوان بازو از حفره کتف خارج شود، در رفتگی و بی‌ثباتی شانه ایجاد خواهدشد. کشیدگی عضلات، آسیب به تاندون و رباط‌ها هم ممکن است باعث بروز این آسیب شود.
۲. آسیب آرنج
آسیب‌های ورزشی پرتاب دیسک، رشته‌های تنیس و گلف معمولا از نوع آسیب‌های قسمت آرنج بوده که هر کدام از این ورزش‌ها می‌تواند باعث ایجاد یکی از این صدمه‌ها مانند تاندونیت، درد در قسمت داخلی و خارجی آرنج، پارگی رباط در بخش داخلی آرنج و کشیدگی شود.
۳. آسیب زانو
آسیب‌های ورزشی زانو انواع مختلفی دارد. در دوندگان و کوهنوردان ممکن است باعث ایجاد درد یا حساسیت در نواحی اطراف کشکک یا کاسه زانو شود که به آن اختلال کشککی-رانی هم می‌گویند. برخورد با زمین و یا یک ضربه به کشکک یا هر بخشی از زانو می‌تواند باعث شکستگی استخوان‌های اطراف زانو یا استخوان کشکک شود.
در رفتگی زانو از ناحیه ران، پارگی رباط صلیبی (ACL) که جزو شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی در فوتبال بوده و پارگی تاندون از آسیب‌های رایج در زانو و استخوان‌های اطراف آن هستند.
در این مقاله با مهم ترین علت کبودی بدن آشنا شوید
۴. آسیب پا
آسیب‌های ورزشی مچ پا از رایج‌ترین صدمه‌های عضلات پا بوده که در ورزش‌های رزمی مانند تکواندو و بوکس به دفعات تکرار می‌شود. زمانی که مچ پا به شکل نامناسبی چرخیده یا بر روی زمین قرار گیرد، رباط‌های مفصل کشیده و یا پاره شده که باعث بروز آسیب‌های جدی در پا می‌شود.
معمولا ضعف عضلات مچ پا یکی از دلایل مهم در آسیب‌های مکرر در این ناحیه است. عضلات همسترینگ در فوتبال، بسکتبال و استخوان‌های درشت نی و نازک نی ساق پا در دو و میدانی هم معمولا دچار آسیب‌های فراوانی می‌شوند.
روش‌های پیشگیری از آسیب‌های ورزشی
به کمک روش‌هایی که در ادامه آورده شده می‌توانید به میزان چشم‌گیری از بروز آسیب‌های ورزشی در امان بمانید:
- شدت تمرینات ورزشی را به آهستگی بیشتر کنید. افزایش ناگهانی فشار تمرین به ویژه در صورت نبود آمادگی و توانایی بدن، باعث بروز آسیب‌های جبران‌‌ناپذیری می‌شود.
- در تمام طول سال، تنها یک ورزش را دنبال نکنید. برنامه ورزشی ترکیبی از تمرین‌های قلبی عروقی و هوازی، تمرینات قدرتی و انعطاف‌پذیری داشته‌باشید.
- پیش از ورزش و در حین انجام آن به میزان فراوانی آب بنوشید. از یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی هم پیروی کنید. کمبود ویتامین‌ها نقش مهمی در بروز آسیب‌های ورزشی دارد.
- اجرای صحیح حرکات را بیاموزید و از انجام حرکاتی که فشار زیاد و بیش از ظرفیت بدنتان وارد می‌کند، خودداری کنید.
- تمرینات گرم کردن و سرد کردن را قبل و بعد از ورزش انجام دهید.
- در زمان انجام تمرینات از کفش و تجهیزات ایمنی و استاندارد ورزشی استفاده کنید.
اقدامات اولیه در آسیب‌های ورزشی چیست؟
اگر در زمان انجام تمرینات ورزشی دچار آسیب شدید، بلافاصله تمرین را متوقف کنید؛ چرا که ادامه آن می‌تواند باعث افزایش شدت آسیب شود. معمولا آسیب‌های ورزشی ایجاد شده با انجام روش RICE در خانه بهبود پیدا می‌کند. این روش به معنی استراحت، یخ‌درمانی، بانداژ و بالا بردن ناحیه آسیب‌دیده است.
در قدم اول ناحیه آسیب‌دیده باید برای حداقل سه روز استراحت کند و هیچ فشاری به آن وارد نشود. برای کاهش درد و تورم می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
هر چهار ساعت به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه یخ را بر روی محل آسیب بگذارید. سپس آن را با یک نوار یا باند پارچه‌ای بپیچید تا محکم شود. توجه کنید که سفتی بیش از اندازه باعث آسیب بیشتر و قطع گردش خون خواهدشد.
در نهایت سعی کنید عضو آسیب‌دیده را در سطحی بالاتر از سطح قلب خود بگذارید. این امر باعث کاهش تورم می‌شود. اگر بعد از انجام این اقدامات، شدت آسیب کاهش پیدا نکرد، به متخصص آسیب‌های ورزشی مراجعه کنید.
لیست بهترین متخصص‌‌های آسیب‌های ورزشی در تهران
امروزه متخصصان ارتوپدی و آسیب‌های ورزشی زیادی در شهر تهران مشغول به کار هستند که همین موضوع گاهی انتخاب را برای بیماران سخت می‌کند. از این رو در ادامه نام پنج پزشک توانمند را برای شما ذکر کردیم:
- دکتر رضا شیروانی (جراح و متخصص ارتوپد)
- دکتر امیررضا آفتابی (کارشناس فیزیوتراپی)
- دکتر مرتضی آقایی افشار (متخصص پزشکی ورزشی)
- دکتر حمید پدرام (متخصص ارتوپد)
- دکتر وحید شاملی (متخصص ارتوپد و جراح زانو)
کلام آخر
آسیب‌های ورزشی در ورزشکاران مبتدی و حرفه‌ای، در هر سنی می‌تواند ایجاد شود. با انجام صحیح تکنیک‌های ورزشی، گرم کردن مناسب و توجه به ظرفیت بدنی خود می‌توان به میزان قابل توجهی از بروز آن جلوگیری کرد. در صورت تداوم آسیب باید به متخصص آسیب‌های ورزشی مراجعه شود.
