آیا قرص ملاتونین اعتیاد آور است؟ دوز مصرف و عوارض ملاتونین
ملاتونین هورمون خواب و بیداری بوده که به صورت طبیعی در بدن ترشح میشود. ترشح این هورمون با تاریک شدن هوا و در شب آغاز شده و فرد به آرامی احساس خواب آلودگی و خستگی پیدا می‌کند. در ادامه با طلوع خورشید و در طول روز مقدار ملاتونین در بدن در پایین‌ترین سطح خود است. کارکرد صحیح این هورمون که به کنترل زمان خواب و بیداری و همچنین تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک می‌کند، گاهی در بعضی افراد دچار اختلال می شود و آن ها نیاز به مصرف مکمل و قرص ملاتونین خواهند داشت. معمولا مصرف قرص ملاتونین نیاز به نسخه پزشک نداشته و به راحتی می‌توان آن را از داروخانه‌ها تهیه نمود. اما زیاده‌روی و عدم مصرف صحیح این دارو می‌تواند در برخی عوارضی به همراه داشتهباشد. به همین دلیل یکی از پرتکراترین پرسش‌هایی که در ارتباط با عوارض آن پرسیده میشود این است که آیا قرص ملاتونین اعتیاد آور است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش و نکات مهم برای مصرف صحیح این مکمل تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
ملاتونین برای چه کسانی توصیه میشود؟
در اغلب اوقات مصرف ملاتونین برای افراد بالای ۵۵ سال که با مشکلات موقتی بی‌خوابی روبه‌رو هستند، توصیه میشود. در سایر موارد، در صورت نیاز و به توصیه پزشک، افراد زیر ۵۵ سال و همچنین کودکان و نوجوانانی که اختلال خواب شدید داشته هم می‌توانند این دارو را مصرف کنند. با توجه به تحقیقات انجام شده در این زمینه، مصرف قرص ملاتونین برای گروه‌های زیر که از اختلال خواب رنج می‌برند، ممکن است نتایج مثبتی به همراه داشتهباشد:
- نابینایان مبتلا به اختلال خواب
- کسانی که شیفت کاری طولانی‌مدت دارند
- افرادی با مشکلات جت‌لگ (Jet lag)
- افراد مبتلا به آلزایمر
- کودکان مبتلا به ناتوانی‌های جسمی
علت ها و درمان سرماخوردگی بعد از ترک اعتیاد را بشناسید!
اما خانم‌های باردار و مادران شیرده برای مصرف ملاتونین باید با پزشک خود مشورت کنند. اگرچه تحقیقات انجام شده، نتیجه‌ای مبنی بر ایجاد عارضه برای جنین در دوران بارداری به همراه نداشته و برای فرزندان مادران شیرده هم تنها ممکن است باعث کمی خواب‌آلودگی شود، با این حال برای اطمینان از پیش‌گیری از بروز هرگونه عارضه‌ای این افراد باید پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
آیا ملاتونین اعتیادآور است؟
تحقیقات انجام شده درباره احتمال اعتیاد و وابستگی این دارو نشان می‌دهد که معمولا مصرف این دارو چنین عوارضی را به همراه ندارد. اگرچه بعضی از داروهای خواب عوارضی مانند خماری و بی‌حالی در طول روز، اعتیاد و وابستگی را به همراه داشته، اما ملاتونین در اغلب اوقات چنین علائمی را در فرد ایجاد نمی‌کند. این دارو حتی میزان نیاز افراد به مصرف ملاتونین را با گذشت زمان افزایش نخواهدداد. درصورتیکه بسیاری از داروهای اعتیادآور به مرور زمان نیاز افراد را به مصرف آن داروی خاص افزایش می‌دهند و فرد دچار وابستگی میشود.
با این حال برای اطمینان از عدم وابستگی به قرص ملاتونین در طولانی‌مدت و مصرف مداوم نیاز به انجام تحقیقات بیشتری بوده و در حال حاضر افراد باید برای مصرف این دارو و طول دوره درمان خود با متخصصین این حوزه مشورت کنند.
خواص قرص آناهیل برای لاغری و کاربردهای آن را بشناسید!
مقدار مناسب مصرف ملاتونین
زمانی که قرص ملاتونین در دوز محدود و در مدت زمانی کوتاه برای درمان بی‌خوابی مصرف شود، عوارض جانبی به همراه ندارد. به طور کلی دوز توصیه شده برای بزرگسالان یک تا ۵ میلی‌گرم برای مدت زمانی کوتاه است.
بزرگسالانی با مشکلات خواب موقتی
در بزرگسالانی با مشکلات خواب موقتی، دوز توصیه شده ۲ میلی‌گرم بوده که باید یک تا دو ساعت پیش از خواب مصرف شود. ملاتونین توصیه شده برای چنین اختلالی از نوع اثرگذاری آهسته بوده و به آرامی پس از حدود ۹۰ دقیقه این ماده وارد جریان خون فرد میشود. تعداد دفعات مصرفی با توجه به شدت اختلال اغلب دو تا سه بار در هفته بوده تا وضعیت تاثیرگذاری آن مشخص شود. طول دوره درمان هم حداکثر ۱۳ هفته بوده و برای بیشتر از این مدت باید با پزشک مشورت کنید.
بزرگسالانی با مشکلات خواب طولانی‌مدت
افرادی که اختلال خواب ناشی از بیماری‌های فلج مغزی، ADHD، سندرم خستگی مزمن و یا دیگر مشکلات خواب برای مدتی طولانی دارند، باید با توصیه پزشک ملاتونین را برای یک دوره طولانی مصرف کنند. برای شروع دوز ۲ میلی‌گرم توصیه شده که باید ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پیش از خواب مصرف شود. در ادامه با توجه به میزان تاثیرگذاری دارو و بررسی عوارض جانبی به تدریج میزان دوز مصرفی افزایش یافته و ممکن است به حداکثر ۱۰ میلی‌گرم در روز برسد.
کودکان و نوجوانان با مشکلات خواب طولانی‌مدت
مصرف قرص ملاتونین برای کودکان و نوجوانان باید با مشورت پزشک انجام شود. دوز ابتدایی برای مصرف معمولا ۲ میلی‌گرم بوده که با گذشت زمان، بررسی عوارض جانبی و میزان اثربخشی ممکن است به حداکثر ۱۰ میلی‌گرم و یک تا دو بار در روز برسد.
عوارض جانبی ملاتونین
همانطور که اشاره شد، مصرف کوتاه‌مدت قرص ملاتونین برای عموم افراد عوارض جانبی و خطرات قابل توجهی به همراه ندارد. با این حال با توجه به بررسی‌ها برخی عوارض شایع که ممکن است در طولانی‌مدت دیده شود، عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع
- خواب‌آلودگی در طول روز
سایر عوارض جانبی ملاتونین که نادر بوده و احتمال بروز بسیار کمی دارد، به شرح زیر هستند:
- افسردگی کوتاه‌مدت
- رویا و کابوس
- حساسیت و تحریک‌پذیری
- مشکلات گوارشی
- اسهال
- یبوست
- بی‌اختیاری ادرار در شب
- کاهش اشتها
- نوسانات خلقی، سردرگمی و سرگردانی
- تشنج
- کاهش هوشیاری
چنین عوارضی معمولا در مصرف کوتاه‌مدت ملاتونین دیده نخواهدشد. با این حال کسانی که به دنبال کیفیت بهبود خواب خود هستند، می‌توانند از غذاهای خواب‌آور و درمان‌های گیاهی برای بی‌خوابی کمک گیرند. همچنین فعالیت‌های ورزشی منظم، کاهش مصرف کافئین و کاهش نور اتاق پیش از خواب روش‌های موثر برای درمان بی‌خوابی بدون نیاز به قرص ملاتونین هستند.
سخن پایانی
آیا قرص ملاتونین اعتیاد آور است؟ ملاتونین یا هورمون خواب، هورمونی بوده که به صورت طبیعی در بدن ترشح میشود. ترشح این هورمون با تاریکی هوا بیشتر شده و در طول روز در کمترین مقدار است. کسانی که از اختلال خواب رنج می‌برند، گاهی نیاز به مصرف مکمل و قرص‌های ملاتونین دارند. این دارو زمانی که به مقدار کم و در مدت زمانی کوتاه مصرف شود، معمولا عوارض جانبی و اعتیاد نخواهدداشت. اما در بیمارانی که با مشکلات شدید بی‌خوابی روبه‌رو هستند، باید برای تعیین دوز مناسب و مدت زمان مصرف با پزشک مشورت کنند.
