در تمام مراحل زندگی، پیروی از یک رژیم غذایی صحیح برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. افزایش سن، یائسگی، مصرف غذاهای مضر و برخی بیماری‌ها باعث بروز پوکی استخوان می‌شود که معمولا درمان دائمی برای آن وجود ندارد. از این رو، اگر به پوکی استخوان مبتلا شده‌اید، اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. برای آشنایی با غذاهای مضر برای پوکی استخوان و همچنین غذاهایی که مصرف آن‌ها می‌تواند در بهبود تراکم استخوان‌ها موثر باشد، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
معرفی ۹ غذای مضر برای پوکی استخوان
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که به منظور بهبود تراکم استخوانی و جلوگیری از گسترش بیماری پوکی استخوان باید انجام داد، پیروی از یک رژیم غذایی صحیح و اجتناب از گروهی از مواد غذایی است که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
- غذاهای پرنمک؛
- گوشت قرمز؛
- شیرینی‌ها و غذاهای سرشار از شکر؛
- غذاهای حاوی اگزالات؛
- سبوس گندم؛
- کافئین؛
- نوشیدنی‌های الکلی؛
- نوشیدنی‌های گازدار؛
- غذاهای غنی از ویتامین A.
۱.غذاهای پرنمک
نمک ماده‌ای ضروری برای عملکرد صحیح سیستم‌های داخلی بدن بوده و مصرف مقدار کافی از آن برای سلامت انسان لازم است. اما، مصرف بی‌رویه آن یکی از عوامل تهدیدکننده جان انسان محسوب می‌شود. نمک از سدیم و کلرید تشکیل شده‌است. در حالت کلی کلیه توان دفع کلرید از بدن را دارد. اما زمانی که نمک فراوانی مصرف کنید، کلیه توان حذف کلرید اضافی را نداشته و به ناچار استخوان برای تعادل اسید و باز در بدن باید شکسته شود. در نتیجه کلسیم استخوان‌ها از بین رفته و استخوان مقاومت خود را از دست می‌دهد. چیپس، غذاهای فرآوری شده، بعضی از انواع پنیر و برخی گوشت‌ها از جمله غذاهای پرنمک هستند.
۲. گوشت قرمز
مصرف متعادل چربی یکی از عوامل موثر در سلامت حفظ استخوان است. گوشت قرمز حاوی چربی‌های اشباع و اسیدهای چرب غیراشباع امگا-۶ است که افزایش مصرف این گروه از چربی‌ها خطر پوکی استخوان را به همراه دارد. گوشت گاو، گوشت بز و برخی دیگر از گوشت‌های قرمز که در همبرگر، سوسیس و بیکن استفاده می‌شود، از جمله غذاهای مضر برای پوکی استخوان هستند.
۳. شیرینی‌ها و غذاهای سرشار از شکر
تحقیقات نشان می‌دهد مصرف بی‌اندازه شیرینی‌جات و غذاهای حاوی قند بالا بر سلامت استخوان‌ها تاثیرات منفی می‌گذارند و خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. در این میان قند طبیعی موجود در میوه‌ها و برخی سبزیجات، شامل این قانون نمی‌شوند. اما مواد غذایی فرآوری‌شده، نوشیدنی‌های مصنوعی، کیک و شیرینی از جمله غذاهایی هستند که باید مصرف آن‌ها را کاهش دهید.
۴. غذاهای حاوی اگزالات
اگزالات (Oxalates) ترکیباتی هستند که در برخی مواد غذایی گیاهی یافت می‌شوند. مصرف فراوان غذاهای حاوی این ترکیبات باعث دفع کلسیم از بدن شده که در نهایت باعث به خطر افتادن سلامت استخوان‌ها می‌شوند. سبزیجات برگ‌دار، حبوباتی مانند لوبیا، نخود و عدس از جمله غذاهای حاوی اگزالات هستند. اما به دلیل فوایدی که این مواد غذایی برای سلامتی دارند، پخت صحیح آن‌ها مانند خیساندن، جوشاندن یا بخارپز می‌تواند اگزالات موجود در آن‌ها را حذف کند.
۵. سبوس گندم
برخی تحقیقات نشان می‌دهد گوگرد موجود در مواد غذایی مانند سبوس گندم باعث برهم خوردن تعادل PH در بدن شده که در نهایت باعث پوکی استخوان می‌شود. علاوه‌بر این، سبوس گندم حاوی ترکیباتی به نام فیتات بوده که همانند اگزالات باعث دفع کلسیم از بدن می‌شود. سعی کنید از مصرف فراوان سبوس گندم به ویژه در کنار غذاهای حاوی کلسیم خودداری کنید.
۶. کافئین
نوشیدنی‌های حاوی کافئین هم از جمله نوشیدنی‌ها و غذاهای مضر برای پوکی استخوان هستند که باید مصرف آن‌ها را کاهش دهید. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف مقدار متعادل کافئین ممکن است باعث حفظ سلامت استخوان شود، اما مصرف بی‌اندازه آن باعث دفع کلسیم از بدن خواهد شد.
۷. نوشیدنی‌های الکلی
نوشیدنی‌های الکلی باعث جذب مواد مغذی همچون کلسیم، ویتامین D و منیزیم شده که نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها دارد. این نوشیدنی ها همچنین باعث اختلال در ترشح هورمون‌هایی مانند هورمون پاراتیروئید، هورمون رشد و استروژن در بدن شده که نقش مهمی در تقویت استخوان ها دارد.
۸. نوشیدنی‌های گازدار
ضررهای نوشیدنی‌های گازدار برای سلامت استخوان‌ها سال‌هاست که اثبات شده‌است. انواع نوشیدنی‌های گازدار به ویژه نوشابه یکی از عوامل مهم در ضعف و پوکی استخوان‌ها هستند. نوشیدنی که افزایش خطر شکستگی استخوان لگن را به ویژه در میان زنان یائسه به همراه دارد.
۹. غذاهای غنی از ویتامین A
به طور کلی غذاهای حاوی ویتامین A مانند گوشت، مرغ، ماهی و لبنیات از جمله مواد غذایی مفید برای حفظ سلامت ریه، بینایی، تقویت سیستم ایمنی، قلب و کلیه‌ها هستند. همین مواد غذایی در صورت مصرف بی‌اندازه به غذاهای مضر برای پوکی استخوان تبدیل می‌شوند. این گروه از مواد غذایی حاوی رتینول هستند. سطوح بالای رتینول در بدن باعث ضعف استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها می‌شود.
جایگزین غذاهای مضر برای پوکی استخوان کدام اند؟
حال که با غذاهای مضر برای پوکی استخوان آشنا شدیم، پرسش مهم این است که برای درمان پوکی استخوان چی بخوریم؟ با وجود غذاهای مضری که برای پوکی استخوان معرفی شده‌اند، مواد غذایی مفید فراوانی وجود دارند که مصرف آن‌ها برای سلامت استخوان‌ها ضروری است. غذاهای حاوی ویتامین K، ویتامین D، کلسیم، پتاسیم، فیبر و چربی‌های سالم از جمله مواد غذایی هستند که باید آن‌ها را در برنامه غذایی خود بگنجانید. نمونه‌هایی از مواد غذایی مفید برای سلامت استخوان‌ها عبارتند از:
- میوه‌ها؛
- سبزیجات؛
- مغزیجات و دانه‌ها؛
- غلات کامل مانند کینوا، جو، جو دوسر و برنج قهوه‌ای؛
- پروتئین‌های بدون چربی مانند مرغ و ماهی؛
- مکمل ویتامین D با تجویز پزشک.
سخن پایانی
پوکی استخوان یکی از بیماری‌های شایع در دنیا است که با وجود آن، تراکم مواد معدنی در استخوان‌ها کاهش یافته و باعث ضعف در استخوان و افزایش احتمال شکستگی در آن‌ها می‌شود. معمولا برای این مشکل یک درمان قطعی وجود ندارد، اما رعایت رژیم غذایی اصل مهمی برای این بیماری است. از جمله غذاهای مضر برای پوکی استخوان که باید مصرف آن‌ها را کاهش داد عبارتند از نوشیدنی‌های الکلی و گازدار، کافئین، غذاهای فرآوری‌شده و پرنمک که باعث تضعیف استخوان می‌شوند. در مقابل مصرف مغزیجات، چربی‌های سالم، میوه‌ها و سبزیجات نمونه‌هایی از غذاهای مفید برای حفظ سلامت استخوان‌ها هستند.
