سرماخوردگی پاییزی چیست؟ از روش های پیشگیری تا علائم و درمان
فصل پاییز و زمستان همراه با گسترش بسیاری از بیماری‌ها از جمله حساسیت فصلی پاییزی، سرماخوردگی و آنفولانزا بوده که نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای است. آب‌وهوای سرد و بودن در محیط‌های سرپوشیده و بسته از دلایل مهم انتشار ویروس سرماخوردگی است. بیماری که در صورت ابتلا چندین روز نیاز به استراحت داشته و با ضعف شدید بدنی همراه است. سرماخوردگی در پاییز یک بیماری شایع بوده و احتمالا عده‌ی زیادی از مردم حداقل یک‌بار در زندگی آن را تجربه کرده‌اند. از سوی دیگر با شروع مدارس در فصل پاییز، والدین نگران ابتلا فرزندانشان به بیماری‌های ویروسی هستند. بنابراین دانستن نکته‌هایی کاربردی برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی پاییزی که در مقاله پیش رو به آن اشاره شده، می‌تواند به کنترل بهتر این بیماری کمک نماید. با ما همراه شوید.
سرماخوردگی پاییزی چیست؟
راینوویروس (Rhinovirus) یکی از مهم‌ترین دلایل بروز سرماخوردگی پاییزی به ویژه در میان کودکان است. سرماخوردگی از گروه بیماری‌های عفونی و ویروسی بوده که عموما دستگاه تنفس بالایی که شامل بینی، حلق و حنجره بوده را درگیر می‌کند. در میان انواع بیماری‌های ویروسی، سرماخوردگی رایج‌تر است و آمارها نشان می‌دهد بسیاری از بزرگسالان حداقل ۲ تا ۳ بار در سال به این عفونت مبتلا می‌شوند. علاوه بر رینوویروس، در حدود ۲۰۰ ویروس دیگر هم می‌تواند عاملی تاثیرگذار بر ایجاد سرماخوردگی پاییز باشد که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. شاید یکی دیگر از دلایل مهم رواج بیش از اندازه سرماخوردگی، ماندگاری طولانی‌مدت و چندین روزه این ویروس‌ها بر روی سطوح مختلف باشند. بنابراین می‌توان گفت رعایت بهداشت فردی نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی فصل پاییز دارد.
بهترین دکترای ریه در تهران کیست؟ لیست 10 تایی 1402
علائم سرماخوردگی پاییزی را بشناسید
علائم سرماخوردگی پاییزی بلافاصله پس از قرارگیری در معرض ویروس‌های موثر ظاهر نمی‌شود. معمولا بعد از گذشت ۱ تا ۳ روز از تماس با ویروس فرد نشانه‌هایی مانند کوفتگی و آبریزش بینی را مشاهده می‌کند. برخی از مهم‌ترین علائم سرماخوردگی فصل پاییز را در ادامه می‌خوانید.
- آبریزش و گرفتگی بینی
- اختلال در حس بویایی و چشایی
- عطسه و خلط
- فشار به سینوس‌ها
- آبریزش اشک چشمی
- سردرد
- گلودرد و سرفه
- تورم غدد لنفاوی
- ضعف، خستگی و درد بدن
- تب و لرز
- ناراحتی در بخش‌هایی از قفسه سینه
- تنگی نفس
معمولا بهبود و درمان سرماخوردگی پاییزی به ۷ تا ۱۰ روز زمان نیاز دارد. بسیاری از این علائم در روز پنجم به اوج خود رسیده اما در روزهای بعدی به آرامی بهبود می‌یابد.
درمان سرماخوردگی فصل پاییز
زمانی که صحبت از درمان علائم سرماخوردگی پاییزی یا دیگر انواع بیماری‌های ویروسی به میان می‌آید، بسیاری از افراد پیش از هر چیز به سراغ مصرف انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌روند. درصورتیکه این بیماری، یک بیماری ویروسی بوده و ویروس‌ها با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند. دوره‌ی وجود عفونت‌ها در بدن باید طی شود و شما چاره‌ای ندارید جز این‌که اجازه دهید نشانه‌های بیماری روند طبیعی درمان خود را طی کنند. مصرف برخی داروها و خوراکی‌ها تنها می‌تواند شدت علائم را کاهش داده و کنترل کند. داروها و درمان‌های سرماخوردگی عموما در دو گروه داروهای بدون نسخه و درمان‌های خانگی قرار می‌گیرند:
داروهای بدون نسخه برای درمان سرماخوردگی پاییزی
- داروهای ضدگرفتگی و احتقان: این داروها برای درمان گرفتگی صدا و بینی توصیه می‌شود.
- آنتی‌هیستامین: داروهای آنتی‌هیستامین جزو پرمصرف‌‌ترین داروهای دوران سرماخوردگی بوده که به کاهش آبریزش بینی و عطسه کمک می‌کند.
- مسکن‌ها: انواع داروهای مسکن و ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین می‌توانند در کاهش التهاب، کوفتگی، بدن درد و کاهش نشانه‌های تب نقش موثری ایفا کنند.
معمولا داروهای بدون نسخه عوارض جانبی مانند سرگیجه، خواب‌آلودگی، کم‌آبی بدن، خشکی دهان و حالت تهوع را به همراه دارد. بنابراین در زمان مصرف باید به میزان و دوز مصرف دقت شود. همچنین برخی از این داروها از طریق تنگی عروق خونی و کاهش جریان خون به تسکین علائم درد کمک می‌کند. از ان رو مبتلایان به فشار خون پیش از مصرف چنین داروهایی باید موارد احتیاط را رعایت نموده و یا با پزشک خود مشورت کنند.
درمان‌های خانگی برای سرماخوردگی پاییزی
درمان‌های خانگی مانند مصرف غذاهای مفید، دمنوش و مراقبت‌های دیگر مانند تنظیم دمای خانه روش‌های موثری برای کاهش علائم و نشانه‌های سرماخودگی است. اما این روش هم مانند داروهای بدون نسخه نمی‌توانند در زمانی کوتاه بیماری را به طور کامل درمان کنند. برخی از موثرترین درمان‌های خانگی عبارتند از:
- شست‌وشو با آب نمک: غرغره آب نمک می‌تواند منجر به کاهش گرفتگی‌ها، التهاب و سوزش گلو شود.
- مصرف مایعات: نوشیدن مایعات فراوان، چای، دمنوش، سوپ و آب می‌تواند با تامین مایعات از دست رفته بدن به کاهش بی‌حالی، خستگی و همچنین کاهش گرفتگی‌های بینی و گلو کمک کند.
- استراحت کافی: استراحت زیاد یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در دوران سرماخوردگی پاییزی باید رعایت شود. فعالیت‌های زیاد می‌تواند با کاهش سطح انرژی، زمان ماندگاری ویروس در بدن را افزایش دهد.
- ویتامین روی: داروهای تقویتی مانند زینک اگر از ابتدای روزهای ابتلا مصرف شود، منجر به کاهش نشانه‌ها در طول دوره‌ی بیماری می‌شود.
- گیاه اکیناسه (Echinacea) یا سرخارگل: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که گیاه سرخارگل می‌تواند با تقویت سیستم ایمنی بدن منجر به بهبود علائم سرماخوردگی پاییزی شود.
درمان سرماخوردگی فصل پاییز در کودکان
سازمان غذا و دارو امریکا (FDA) اعلام کرده مصرف داروهای بدون نسخه برای کودکان زیر دو سال ممنوع است؛ زیرا می‌تواند منجر به بروز علائم بسیار خطرناکی در آن‌ها شود. در کودکان سنین بالاتر هم ممکن است عوارض جانبی آن مانند تهوع، سرگیجه و خواب‌آلودگی آزاردهنده باشد. از این رو برای بهبود علائم سرماخوردگی پاییزی در کودکان می‌توانید از روش‌های زیر کمک گیرید:
- استراحت: کودکان سرماخورده در مقایسه با بزرگسالان احساس خستگی و ضعف بیشتری را تجربه می‌کنند. بنابراین توصیه می‌شود از مدرسه رفتن خودداری کرده و در خانه بمانند تا بتوانند استراحت کافی داشته‌باشند.
- نوشیدن آب فراوان: بدن کودکان در طی روزهای سرماخوردگی با کمبود آب فراوانی روبه‌رو می‌شود. از این رو باید مصرف آب گرم و چای را افزایش دهند. نوشیدنی‌های گرم به عنوان یک مسکن برای گلودرد هم عمل می‌کند.
- غذای مقوی: کودکان معمولا در دوران بیماری اشتها و تمایلی به غذا خوردن ندارند. اما والدین باید سعی کنند از روش‌های مختلفی مانند مصرف غذاهای مایعی همچون اسموتی و سوپ مواد مغذی ضروری برای سلامت آن‌ها را تامین کنند.
- شست‌وشو با آب نمک: غرغره ترکیب آب گرم با نمک در کودکان هم می‌تواند با کاهش التهاب، درد گلو و گرفتگی بینی همراه باشد. اسپری‌های بینی هم گزینه مناسبی برای رفع گرفتگی بینی هستند.
- حمام آب گرم: آب گرم می‌تواند کوفتگی و دردهای بدن را در کودکان کاهش دهد.
راه های پیشگیری از سرماخوردگی در پاییز
بر خلاف آنفولانزا که می‌توان با تزریق واکسن از ابتلا جلوگیری کرد، اما برای سرماخوردگی واکسن موثری معرفی نشده‌است. از سوی دیگر اگرچه این بیماری معمولا خیلی خطرناک نیست اما بی‌حالی و ضعفی که به همراه دارد، روزهای آزاردهنده‌ای را برای بیمار ایجاد می‌کند. از این رو توصیه می‌شود با انجام روش‌های زیر از ابتلا به سرماخوردگی پاییزی جلوگیری کنید:
- شست‌وشوی دست‌ها: شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون و یا استفاده از ژل‌ها و اسپری‌های ضدعفونی‌کننده می‌تواند مانع از انتشار میکروب‌ها شود. همچنین از تماس دست‌ها با صورت و چشمان خود به ویژه در بیرون از خانه بپرهیزید. زیرا ممکن است دستان شما آلوده به ویروسی باشد که تماس با صورت می‌تواند منجر به گسترش آن در تمام بدن شود.
- دوری از افراد بیمار: افراد مبتلا به ویروس سرماخوردگی به راحتی می‌توانند عفونت و ویروس‌های بدنشان را در محیط‌های بسته و فضای عمومی مانند مدارس و ادارات منتشر کنند. از این رو اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید در خانه بمانید. افراد سالم هم در صورت تماس با فرد آلوده باید موارد بهداشتی و شست‌وشوی دست‌ها را انجام دهند.
- مصرف غذاهای مقوی: مصرف مواد غذایی مانند ماست پروبیوتیک یا مکمل پروبیوتیک می‌تواند منجر به سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی بدن شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
معمولا سرماخوردگی پاییزی پس از گذشت ۷ تا ۱۰ روز با مصرف داروهای بدون نسخه و درمان خانگی، بدون مراجعه به پزشک بهبود پیدا می‌کند. با این حال در صورت طولانی‌شدن مدت بیماری بیش از ۱۰ روز و یا بروز نشانه‌های زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- تشدید علائم: در صورت تشدید نشانه‌ها مانند سرفه و سردردهای غیرعادی یا تب شدید (بیش از ۳۹ درجه) باید به پزشک مراجعه کنید.
- تنگی نفس شدید: افرادی بااختلال در تنفس و تنگی نفس شدید باید برای درمان به پزشک مراجعه کنند.
- کودکان زیر سه ماه: نوزادان زیر سه ماه در صورت بروز علائم سرماخوردگی باید به پزشک مراجعه کنند.
- بیماری زمینه‌ای خطرناک: افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای خطرناک به ویژه در صورت ادامه‌دار شدن و یا تشدید علائم سرماخوردگی، باید برای درمان به پزشک مراجعه کنند. کودکان زیر ۵ سال، بزرگسالان بالای ۶۵ سال، زنان باردار و بیماران مبتلا به آسم، دیابت و چاقی جزو گروه‌های پرخطر شناخته شده و نیاز به مراجعه به پزشک برای درمان سرماخوردگی پاییزی دارند.
سخن پایانی
سرماخوردگی پاییزی یکی از شایع‌ترین بیماری ها در فصل پاییز است. بیماری که با علائمی همچون سردرد، آبریزش و گرفتگی بینی، گلودرد، کوفتگی، بدن درد و بی‌حالی همراه خواهدبود. سرماخوردگی معمولا با مصرف داروهای بدون نسخه و درمان‌های خانگی مختلف بهبود می‌یابد. با این حال در صورت ماندگاری علائم در بیش از ۱۰ روز باید برای پیگیری روند درمانی به پزشک مراجعه شود.
