انواع بی‌خوابی :
علت بی خوابی چیست؟ آیا همه‌ی بی‌خوابی‌ها یکسان هستند؟ بی‌خوابی با کم‌خوابی چه تفاوت‌هایی دارد؟ علت بی خوابی با علت کم‌خوابی فرق می‌کند؟همان‌طور که مشاهده می‌کنید بی‌خوابی و کم‌خوابی شاخه‌ای از اختلالات در خواب بوده که می‌تواند تحت عوامل متفاوت اتفاق بیوفتد و فرد را درگیر کند. در اینجا قصد داریم شما را با دلایل بی‌خوابی و کم‌خوابی آشنا کنیم. به طور حتم می‌توان گفت که همه‌ی بی‌خوابی‌ها یکسان نیستند.
طبق تحقیقات انجام شده در آمریکا 75 درصد افراد بالغ فقط بی‌خوابی کوتاه مدت را تجربه می‌کنند. در بی‌خوابی کوتاه مدت، فرد تنها در یک بازه‌ی زمانی مشخص و کوتاه، بی‌خوابی را تجربه می‌کند.اما در 25 درصد افراد که مبتلا به بی‌خوابی مزمن می‌شوند، این بی‌خوابی ممکن است دوره‌ایی سه ماهه یا حتی بیشتر داشته باشد. همچنین پزشکان بی‌خوابی را براساس علت به دو دسته‌ی زیر تقسیم می‌کنند:
- بی خوابی اولیه: به خودی خود اتفاق می‌افتد و مشکل ساز می‌شود.
- بی خوابی ثانویه: نتیجه یك مسئله بهداشتی بوده و در اثر عوامل دیگر اتفاق می‌افتد.
از سوی دیگر بی‌خوابی را می‌توان براساس شدت به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- بی‌خوابی خفیف شامل کمبود خواب است که منجر به خستگی می‌شود.
- بی‌خوابی متوسط ممکن است بر عملکرد روزانه تأثیر بگذارد.
- بی‌خوابی شدید تأثیر بسزایی در زندگی روزمره دارد.
بی‌خوابی‌های شبانه می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت بروز کند. برخی افراد در به خواب رفتن مشکل دارند و شروع خواب برای آنها دچار است. برخی دیگر در حفظ خواب خود با مشکل مواجه شده و نمی‌توانند خواب عمیق را تجربه کنن یا مدت زمان مورد نیاز بدن به خواب را تامین کنند. دسته‌ی دیگر با صبح خیلی زود بیدار شدن دست و پنجه نرم می‌کنند.
به طور کلی، دلایل بی‌خوابی می‌تواند به علت عواملی چون: استرس، برنامه‌ی نامنظم خواب، عادات نامناسب خواب، اختلالات در روان مانند اضطراب و افسردگی، بیماری های جسمی و درد، عوارض داروها، مشکلات عصبی و اختلالات خاص خواب برای بسیاری از افراد اتفاق بیوفتد.
علت بی خوابی:
غالباً علت بی خوابی ، یک مشکل موقت و گذرا مانند استرس است که در کوتاه مدت برطرف می‌شود. گاهی هم بر اثر عوامل بیرونی مانند تغییر در ساعت داخلی بدن، تغییر دمای اتاق، راحت نبودن تخت‌خواب، تغییر فعالیت روزانه و یا استفاده از مواد انرژی‌زا و مواد مخدر ایجاد شود.
شاید شما هم مانند اکثر افراد دیگر عادت داشته باشید قبل از خواب به صفحه نمایش نگاه کنید و خود را با گوشی یا فیلم دیدن سرگرم کنید. این عادت می‌تواند الگوی خواب شما را بهم بریزد. موارد ذکر شده از دلایل بی‌خوابی هستند که فرد به آنها بی توجه است. حال می‌خواهیم به شایع‌ترین دلایل آن بپردازیم.
-
غذاهای سنگین و چرب:
خوشمزگی غذاهای چرب و سنگین یک حقیقت انکار ناپذیر است، اما مصرف غذاهای سنگین و حجم بالا در وعده‌های شام و نزدیک خواب می‌تواند خواب شما را مختل کند.
الگوهای تغذیه‌ایی اشتباه می‌تواند منجر به بی‌خوابی شود. مصرف غذاهای سنگین و حجم زیاد یکی از همان اشتباهات است زیرا غذاهای چرب برای هضم شدن نیاز به تحرک زیاد دارد پس بهتر است قبل از خواب یک میان وعده سبک مصرف کنید تا در معرض سوزش معده و بازگشت اسید معده از مری قرار نگیرید زیرا همین مسٔله می‌تواند به خواب شما لطمه وارد کند.
-
خوردن کافئین و مواد انرژی‌زا:
بعضی افراد به دلایل مختلف در طول روز یا حین کار کردن به سراغ مواد خوراکی دارای کافئین می‌روند.این ماده‌ی محرک می‌تواند ضربان قلب، فشار خون و سطح انرژی بدن را افزایش دهد.
طول عمر کافئین در بدن حدود 5 تا 8 ساعت است. مصرف روزانه‌ی کافئین در حد متوسط مشکلی ایجاد نمیکند اما افراط در مصرف این ماده هشیار کننده می‌تواند شما رادر هفته با علائم بی‌خوابی رو به رو کند.
پس بهتر است اگر از بی‌خوابی رنج می‌برید در ساعات نزدیک به خوابتان از نوشیدنی و غذاهای کافئین‌دار پرهیز کنید. مصرف مواد کافئین‌دار در ساعات پایانی روز می‌تواند از دلایل بی‌خوابی باشد.
-
نیکوتین و الکل:
مطالعات انجام شده توسط انجمن ملی سلامت آمریکا نشان داده است مصرف الکل آثار زیانباری بر خواب دارد.شاید تصور کنید الکل ماده‌ای آرامش‌بخش است.این تصوری اشتباه است زیرا الکل می‌تواند در ابتدا باعث به خواب رفتن‌تان شود اما در نیمه‌های شب روی کیفیت خواب شما تاثیرات منفی می‌گذارد.
حتی نوشیدن مقادیر کم الکل می‌تواند در چرخه‌ی خواب شما اختلال ایجاد می‌کند. نیکوتین یکی دیگر از مواد محرک بوده که تاثیرات منفی روی خواب می‌گذارد.استفاده از محصولات تنباکودار و همچنین نیکوتین در زمان خواب می‌تواند به خواب رفتن را با چالش مواجه کند و مانع خواب باکیفیت در طول شب شود.مصرف الکل و نیکوتین را می‌توان علت کم‌خوابی و حتی علت بی خوابی دانست.
-
استرس:
اضطراب و فکر به کارهای عقب افتاده در طول روز و همچنین نگرانی‌های شغلی، تحصیلی، مالی و… می‌تواند ذهن شما را در طول شب بیدار و فعال نگه دارد. اضطراب و استرس یکی دیگر از دلایل آن است به خصوص در نوجوانان و جوانان زیرا بیشتر دچار فکر، استرس و فشار زندگی می‌شوند و این استرس باعث واکنش عمیقی در بدن شده و خوابیدن در طول شب را با مشکل مواجه کند.
-
خواب نامنظم:
سیستم فیزیولوژیک بدن مانند مجموعه‌ای منظم است که الگوهای نامنظم خواب به خودی خود می‌تواند علت بی خوابی شود. ریتم شبانه روزی بدن شما به عنوان یک ساعت داخلی عمل می‌کند و نامنظمی در در این ریتم عوارض بسیاری دارد.
کاهش تمرکز و بازدهی فکر یکی از این عوارض بوده به طور مثال، طی بررسی‌های انجام شده در دانشگاه هاروارد بر روی تعدادی از دانشجویان، این نتیجه حاصل شده است که الگوهای نامنظم خواب باعث کاهش نمرات دانشجویان این کالج شده است.
افرادی که خواب نامنظم دارند نسبت به سایر افراد، 3ساعت دیرتر هورمون ملاتونین آزاد می‌کند و همین موضوع باعث دیرتر به خواب رفتن افراد می‌شود.
تا اینجا با شایع‌ترین علت بی خوابی آشنا شدیم. نکته‌ایی که باید بدایند این است که تمام بی‌خوابی‌ها یکسان نیستند و نمی‌توان همه را به یک چشم دید. برای همه‌ی ما اتفاق افتاده است که شب‌هایی را بیدار بمانیم و این موضوع می‌تواند برای ما بسیار آزاردهنده باشد.حال می‌خوایم با دلایلی از بی‌خوابی آشنا شویم که می‌تواند زنگ خطری برای شما باشد.
از بی‌خوابی تا بیماری جسمی و روانی:
گاهی بی‌خوابی با یک اتفاق ساده و مختصر شروع و به یک مشکل بلندمدت تبدیل می‌شود. اگر مشکل خواب شما بلند مدت شده بهتر است قبل از مصرف قرص‌های خواب با پزشک مشورت کنید. بعضی مواقع کمبود یا دریافت نکردن ویتامین‌های C ، D ، B ، E و یا خیلی از بیماری های جسمی و روانی عوارضی را به دنبال داشته باشند که خواب را مختل می‌کند.
زمانی که بدن با کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی روبرو می‌شود، ممکن است سطح هورمون‌های بدن دست‌خوش تغییراتی شده و این تغییرات بر روی غدهٔ کوچکی در مغز که باعث تولید ملاتونین می‌شود، تاثیر می‌گذارد. این هورمون وظیفه‌ی تنظیم چرخه‌ی خواب و بیداری را در بدن بر عهده دارد. علت بی‌خوابی گاه و بی‌گاه در زنان باردار و افراد مسن، می‌تواند بر اثر تغییرات هورمونی و یا کاهش هورمون‌ها باشد. البته در افراد مسن، بیماری‌های جسمانی یکی دیگر از دلایل آن است.
ایجاد مشکلات در سلامتی می‌تواند همراه با علائمی چون درد و بی‌خوابی باشد که منجر به مختل شدن خواب شبانه می‌شود. در زیر تعدادی از این بیماری‌ها قرار دارد که می‌تواند علت بی‌خوابی باشد:
- سرطان
- دیابت
- آسم
- بیماری قلبی
- پرکاری تیرویید
- آلزایمر
- آپنه خواب
- سندروم پای بی‌قرار
درموارد بالا احتمال ایجاد احساسات ناخوشایند در فرد وجود دارد که ممکن است مانع به خواب رفتن شود و یا حفظ خواب در طول شب را برای فرد با مشکل مواجه کند. اختلالات سلامت روان هم می‌تواند علت کم‌خوابی در شما باشد. اختلالات سلامت روان مانند اختلال استرس پس از سانحه، افسردگی، اضطراب، استرس های شغلی و… از عوامل موثر در بی‌خوابی به حساب می‌آیند.
40 درصد افرادی که دچار بی‌خوابی می‌شوند، از یک اختلال سلامت روان رنج می‌برند. همچنین بی‌خوابی می‌تواند باعث بدتر شدن اختلالات اضطرابی شود.جدال‌های روحی و روانی خوابیدن را برای فرد مشکل می‌کند و خود بی‌خوابی باعث بروز تحولات هورمونی و فیزیولوژیکی در فرد شده که همین امر به سلامت روان فرد آسیب می‌زند. نکته‌ی مثبتی که در اینجا وجود دارد، اکثر این بیماری‌ها و بی‌خوابی قابل درمان است و فرقی نمیکند کدام علت و کدام معلول بوده است.
گاهی علت کم‌خوابی شما عوارض داروهایی است که مصرف می‌کنید. بسیاری از داروهایی که برای درمان بیماری‌هایی مانند فشارخون، آسم، افسردگی، سرماخوردگی، درد، آلرژی و… تجویز می‌شوند، در خواب تداخل ایجاد کنند. بسیاری از این داروها باعث خواب‌آلودگی فرد در طول روز می‌شوند و این خواب‌آلودگی در روز، برنامه خواب فرد را به چالش می‌کشد. گاهی هم توقف در مصرف داروها منجر به بی‌خوابی می‌شود.
در آخر، اگر بی‌خوابی برای شما آزاردهنده شده، بهتر است برای معاینه‌ای کلی به پزشک مراجعه کنید تا پزشک معالج شما بتواند دلایل خاص دچار شدن به بی‌خوابی را تشخیص دهد و با تشخیص علت بی خوابی شما، نوع بی‌خوابی را شناسایی کرده و متناسب با آن به درمان بپردازد.
دیدگاهتان را بنویسید