ماساژ دادن کودک کار شگفت‌انگیزی است و از نظر تکنیکی بسیار ساده است، اما پیامی بسیار قوی دارد: عشق، فهم و توجه‌تان را به او منتقل می‌کنید. در این مقاله تکنیک‌های اصلی ماساژ کودک را برایتان آورده‌ایم …
این مقاله از سری مقاله‌های ماساژ کودک؛ تکنیک‌های پایه‌ای را معرفی کرده، یک برنامه ماساژ کامل سرتاپا را برای کودک نشان می‌دهد. به‌جز چند نکته ضروری، هیچ روش خاصی (درست یا نادرستی) برای ماساژ کودک وجود ندارد. درونمایه اصلی ماساژ نوزاد عبارتست از برقراری رابطه کامل جسمی و عاطفی.
چرا ماساژ کودک
یادگیری و اجرای ماساژ کودک آسان است. این کار به لوازم زیادی نیاز نداشته و برای نوزاد عالی است، ماساژ دادن کودکان تاثیر مثبتی روی والدین آن‌ها دارد.
فواید برای کودک
ایمنی
تماس جسمی مثبت بین والد و فرزند، احساس دوست داشته‌شدن و ارزشمند بودن را در کودک می‌پروراند. این احساس موجب رشد عزت نفس و اعتماد به‌نفس در او می‌شود.
سلامت عمومی
تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که نوازش می‌شوند در مقایسه با سایرین کمتر بیمار می‌شوند و گریه می‌کنند. ماساژ می‌تواند گردش خون را بهبود ببخشد و سیستم ایمنی را نیز تقویت کند، چرا که کمک می‌کند تا مایع لنفی در سراسر بدن به گردش درآید و مواد مضر از بدن دفع شود. ماساژ می‌تواند درد و علایم برخی بیماریها را تخفیف دهد. ماساژ آرامش بخش است و می‌تواند گریههای کودک را تسکین دهد.
رشد جسمی
ماساژ، خودآگاهی جسمی را بهبود می‌بخشد، عضلات را قوی می‌سازد و مفاصل را منعطف‌تر می‌کند. به این ترتیب، ماساژ به ویژه برای کودکان نارس، کودکان کم‌وزن هنگام تولد و دارای نیازهای خاص مفید است.
مهارت‌های اجتماعی
نوازش کودک برقراری ارتباط را به او می‌آموزد. ماساژ کمک می‌کند تا نوعی ارتباط بدون کلام با کودک خود برقرار کنید و این کار سبب برقراری ارتباط در همان مراحل آغازین زندگی می‌شود و به این ترتیب عزت‌نفس و توانایی اجتماعی او را ارتقا می‌بخشد.
فواید برای پدر و مادر
آرام‌سازی
هنگامی که کودک خود را ماساژ می‌دهید، به‌طور کامل روی او تمرکز کرده و با او رابطه برقرار می‌کنید. والدین می‌گویند که این رابطه از نظر آن‌ها لذت‌بخش و آرام کننده است.
پرورش احساسات
کودک نمی‌تواند به شما بگوید که مالش را دوست دارد یا این فشار برایش ناراحت کننده است، بنابراین باید به واکنش‌های او توجه کرده و آن را تفسیر کنید. به این ترتیب «درک» یا فهمیدن او را یاد گرفته و این مهارت‌های بچه‌داری را در شما ارتقا می‌دهد.
ایجاد اعتماد
والدینی که نسبت به کودک خود حساس هستند، در وظایف‌شان احساس اعتماد بیشتری می‌کنند. همچنین تماس جسمیِ ماساژ، نگه‌داری از کودک را برای آن‌ها آسان می‌کند.
رابطه کودک – والدین
ارتباط بدون کلامی را که هنگام ماساژ با کودک‌تان برقرار می‌کنید، نوعی ارتباط را آغاز می‌کند که می‌توانید در آینده آن را ادامه دهید. همچنین ماساژ می‌تواند فرصتی منظم برای صمیمیت بین شما فراهم کند.
شواهد علمی
در سال ۱۹۹۲ یک مطالعه علمی در استرالیا بر روی پدرها و کودکان‌شان انجام شد تا تاثیر ماساژ کودک روی رابطه پدر – فرزندی ارزیابی شود. محققان به گروهی از افراد که برای اولین بار پدر شده بودند نشان دادند که چگونه کودک چهار هفته‌ای خود را ماساژ دهند و از آن‌ها خواستند در طول دوره به ماساژ ادامه دهند. یک گروه کنترل از پدرانی که فرزندانشان را ماساژ نمی‌دادند هم پایش شدند. نتایج نشان داد که در ۱۲ هفتگی، کودکانی که ماساژ داده شده بودند در مقایسه با گروه کنترل هنگام دیدن پدرانشان، تماس چشمی، لبخند، صدا و لمس بیشتری نشان می‌دادند. آن‌ها به پدرانشان، پاسخ‌های آشنایی بیشتر و رفتار اجتنابی کمتری داشتند. این پدران تماس روزانه بیشتر با کودک داشتند. ماساژ کودک موجب می‌شود تا پدرها و کودکان تماس پوستی داشته باشند که اغلب، مادران آن را هنگام شیردادن به کودک تجربه می‌کنند، اما بیشتر پدران از تجربه آن بی‌بهره می‌مانند. پدرها با ماساژ کودک خود ریتم‌ها و پاسخ‌های آن‌ها را درک کرده و برای تماس اعتماد بیشتری پیدا می‌کنند.
آماده‌سازی برای ماساژ کودک
بهترین زمان برای ماساژ کودک هنگامی است که او بیدار و سرحال است. خودتان باید احساس آرامش و راحتی داشته باشید چرا که کودک‌تان حال شما را دریافت می‌کند و تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد. هرگونه جواهرات را از دست‌ها بیرون آورده و ناخن‌هایتان را به اندازه مناسبی کوتاه کنید تا پوست لطیف او را خراش ندهید. هرچیزی را که نیاز دارید در دسترس بگذارید تا هنگامی که شروع به ماساژ می‌کنید بتوانید روی مالش‌ها و هرآنچه کودک شما نیاز و دوست دارد تمرکز کنید تا این کار تا حد امکان برای هر دوی شما آرامش‌بخش و لذت‌بخش باشد.
استفاده از روغن
چرا از روغن استفاده کنیم؟
تماس پوستی رشد و نمو مطلوب را بهبود می‌بخشد، بنابراین لباس کودک را درآورید؛ روغن کمک می‌کند دست‌های شما روی بدن کودک به آرامی حرکت کند و اجازه می‌دهد مالشی مداوم، محکم، طولانی و بدون اصطکاک داشته باشید. روغن پوست را مرطوب ساخته و خشکی را کاهش داده یا از آن پیشگیری می‌کند.
چه نوع روغنی استفاده کنیم؟
از یک روغن طبیعی، مانند روغن آفتابگردان یا روغن دانه‌ی انگور استفاده کنید. این روغنهای بی‌بو و سبک به آسانی جذب شده و به تقویت پوست کمک می‌کند. در صورت امکان، انواع ارگانیک را انتخاب کنید. احتمال تحریک پوست با روغنهای طبیعی کمتر از روغنهای مصنوعی است. در کشورهایی که ماساژ کودک نوعی سنت است، روغن مورد استفاده بستگی به در دسترس بودن آن دارد. افرادی با ریشه آفریقایی و آسیایی که در غرب زندگی می‌کنند معمولاً از روغن‌هایی که مشابه روغنهای سنتی در زادگاه آن‌هاست استفاده می‌کنند، مانند روغن زیتون.
موارد احتیاط
- چرب کردن کودک هنگام ماساژ ممکن است او را لغزنده کند، بنابراین هنگامی که پس از ماساژ او را بلند می‌کنید مراقب باشید او نیفتد تا زمانی‌که روغن توسط پوست جذب شود او را در یک حوله بپیچید.
- اگر شک دارید که کودک ممکن است به هسته یا دانه‌ای حساسیت داشته باشد، حتماً از روغنی استفاده کنید که می‌دانید بدون فرآورده‌های دانه یا هسته است.
- از روغنهای اسانس‌دار (روغنهای عطر درمانی) برای کودکان استفاده نکنید مگر اینکه توسط یک متخصص عطر درمانی توصیه شود.
- اگر کودک تب دارد، او را ماساژ ندهید، به‌ویژه زمانی که از علت آن بی‌اطلاع هستید.
- اگر کودک مبتلا به هرگونه سرطانی است که در حال درمان فعال است، او را ماساژ ندهید، زیرا ممکن است بیماری را در سرتاسر بدن او گسترش دهید. اما اگر او درمان‌های تسکینی می‌گیرد، ماساژ او می‌تواند مفید باشد. اگر مطمئن نیستید با پزشک‌تان مشورت کنید.
چیزهایی که برای ماساژ کودک نیاز دارید
یک اتاق گرم
کودکان هنگامی که بدون لباس هستند گرما را به سرعت از دست می‌دهند و روغن موجب کاهش گرمای بدن می‌شود، بنابراین اتاق باید به اندازه کافی گرم باشد تا کودک شما احساس راحتی بکند. دمای ۲۶ سانتی‌گراد مناسب است. اگر شما با لباس آستین کوتاه احساس گرما کنید، احتمالاً اتاق برای ماساژ مناسب است.
وضعیت هوشیاری – آرامش
وقتی کودک را ماساژ دهید که در «حالت هوشیاری – آرامش» باشد. این زمانی است که او بیدار، هوشیار و سرحال است، یا هنگامی که او علاقه زیادی به چیزهای اطرافش نشان می‌دهد اما همچنان ساکت و آرام است. در این زمان بیشترین پذیرندگی را دارد.
زمان: در شروع برای یک ماساژ کامل بدن ۲۰ تا ۳۰ دقیقه وقت صرف کنید. عجله کردن یا سعی بر انجام آن بین سایر فعالیت‌ها می‌تواند نتیجه عکس دهد؛ طوری که موجب آشفتگی کودک شود. وقتی هر دوی شما با ماساژ آشنا شدید، زمان کمتری مورد نیاز خواهد بود.
یک فضای ساکت و آرام
اگر توجه شما با صداهای موسیقی، تلویزیون یا رادیو پرت نشود، هردوی شما لذت بیشتری از ماساژ خواهید برد. یکدیگر را بهتر خواهید «فهمید»، بنابراین نسبت به کودک حساس می‌شوید و متوجه خواهید شد که چه چیز را دوست دارد و از چه چیزی خوشش نمی‌آید.
کودک را برای ماساژ روی یک حوله نرم بگذارید، که از آغشته شدن فرش یا لباس‌هایتان به روغن جلوگیری کرده و بتوانید پس از ماساژ او را در یک حوله بلند کنید.
حتماً یک بالش برای نشستن داشته باشید تا پشت شما را صاف نگه‌دارد.
